Ένα βιβλίο για παιδιά: «Το καταφύγιο της λύπης», των Αν Μπουθ & Ντέιβιντ Λίτσφιλντ

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Λένε για τη λύπη ότι είναι ο βασιλιάς των συναισθημάτων γιατί όταν μας επισκέπτεται καταλαμβάνει χώρο και χρόνο, δεσπόζει στη ζωή μας και συχνά την καθορίζει, σαν μια δύναμη που παίρνει αποφάσεις και διατάζει. Τι κι αν την αρνηθούμε, η λύπη συνυπάρχει μαζί μας, καμιά φορά από πολύ πολύ νωρίς. Μπορεί όμως εν τέλει να υπάρχει ομορφιά στη λύπη; 

Το αγόρι της εικονογραφημένης ιστορίας Το Καταφύγιο της Λύπης (μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη, εκδ. Μάρτης) είναι κατακλεισμένο από συναισθήματα αγωνίας, απογοήτευσης, πόνου: είναι λυπημένο. Από την πρώτη σελιδα, το ακολουθούμε καθώς υποδέχεται τη λύπη στη ζωή του. Με μια γλυκιά ηρεμία, σχεδόν την καλωσορίζει, αφού ενστικτωδώς φαίνεται να γνωρίζει ότι τώρα που του χτύπησε την πόρτα δεν θα το εγκαταλείψει ποτέ. Θα την εντάξει στη ζωή του προστατεύοντάς την, όπως μαθαίνει να προστατεύει τον εαυτό του, δημιουργώντας γύρω του έναν χώρο ασφαλή από τον έξω κόσμο αλλά και έτοιμο να ανοίξει ένα παράθυρο για να τον εξερευνήσει, ανάλογα με τη διάθεση ή την ανάγκη.

Η ιδέα του καταφυγίου, κι η ανάγκη για αυτό, είναι αρχέγονη. Είναι το σπίτι που μας προστατεύει από κάθε καταστροφή και που μέσα του πέρνουμε εμείς τις αποφάσεις. Στις σελίδες του βιβλίου παίρνει ένα σχήμα εξίσου αρχετυπικό που όμως είναι εφοδιασμένο με στρογγυλά, μεγάλα παράθυρα. Πώς αλλιώς θα μπει το φως για να γλυκάνει τη λύπη; 

Η ζωή είναι όμορφη και συνεχίζεται ακόμα και παρέα με τη λύπη 

Η λύπη της ιστορίας έχει αποδοθεί εικονογραφικά με τον πιο σαφή και ταυτόχρονα ελεύθερο κι εντυπωτικό τρόπο: ένα κουβάρι, μια οβάλ μουτζούρα από γραμμές που ένα παιδί έχει τραβήξει πάνω στη στιγμή του πόνου του και της απογοήτευσής του. Έχει όγκο αλλά και μεγάλη πλαστικότητα, παίρνει ό,τι σχήμα και μέγεθος θέλουμε να της δώσουμε και σιγά σιγά φωτίζεται από μια γαλάζια, καθησυχαστική αχλή. Είναι η στιγμή που το λυπημένο αγόρι έχει πια συνδεθεί με το συναίσθημα, έχει αποκτήσει αυτονομία στη διαχείρισή του, έχει γνωρίσει τη συντροφικότητα κι έχει οπλιστεί με τη δύναμη της ανταπόδοσης. Έχει μετατραπεί από ένα λυπημένο αγόρι σε ένα αγόρι-φροντιστή που προχωρά προς το φως. Η ζωή είναι όμορφη και συνεχίζεται ακόμα και παρέα με τη λύπη. 

Ο Ντέβιντ Λίτσφιλντ ξεκινά με μια μολυβιά που επαναλαμβανόμενα του δίνει την ευκαιρία να πλάσει τη λύπη ως μια φιγούρα τρυφερή κι ανθρώπινη  αλλά να δημιουργήσει για το λυπημένο αγόρι ένα καταφύγιο γερό που αντέχει τις αναποδιές και που μέσα του μπορεί να ζήσει τις βουβές λύπες αλλά και τις μεγάλες χαρές. 

Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται 

Το βιβλίο απευθύνεται σε μικρά παιδιά ηλικίας από 4 ετών. Αλλά και μεγαλύτερα παιδά, ως τα μέσα του Δημοτικού, θα το διαβάσουν μόνα τους και θα εξερευνήσουν τα συναισθήματά τους. Τόσο το λιτό αλλά με πολλές προεκτάσεις κείμενο που έχει αποδοθεί με μουσικότητα από την Αργυρώ Πιπίνη, όσο και η ευφάνταστη εικονογραφική αποτύπωση της λύπης θα δώσουν αφορμές για δημιουργικές αναγνώσεις τους βιβλίου σε τάξεις ή σε εργαστήρια για παιδιά. 

Ποια είναι η συγγραφέας 

Η Αν Μπουθ γεννήθηκε το 1946 και ζει στο Κεντ, μια κομητεία της νοτιοανατολικής Αγγλίας.

Γράφει βιβλία φαντασίας για παιδιά και εικονογραφημένα παραμύθια. Διαβάζοντας τα βιογραφικά της στοιχεία παρατηρούμε τη διαδρομή ενός ανθρώπου σε κίνηση, που δεν φοβήθηκε τις αλλαγές: Δούλεψε σερβιτόρα, έκανε την ξεναγό, ταξίδεψε και δίδαξε αγγλικά στην Ιταλία, διοργάνωσε εργαστήρια εικαστικών σε ένα γηροκομείο, μεταξύ άλλων, όπως σημειώνει η ίδια. Για πάρα πολλά χρόνια εργάστηκε ως βιβλιοπώλισσα και της άρεσε πολύ να διαβάζει και να προτείνει βιβλία. Οι σπουδές της -αγγλική φιλολογία και μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή- της είχαν δώσει πολλά εφόδια, όχι όμως από νωρίς την ώθηση να γράψει και κυρίως να επιδιώξει να περάσει στη δημοσίευση. Μέχρι που, πριν από περίπου μία δεκατία, αφού παρακολούθησε δύο εξειδικευμένα σεμινάρια γραφής βιβλίων για παιδιά, άρχισε να γράφει τις δικές της ιστορίες.  

«...αν όλοι εμείς αντέξουμε τον πόνο με ειλικρίνεια και θάρρος, η θλίψη που έχει πλημμυρίσει τον κόσμο θα καταλαγιάσει.» 

Η Αν Μπουθ απέκτησε τέσσερα παιδιά και στο σπίτι της ζει με πολλά ζώα.

Ποιος είναι ο εικονογράφος 

Όταν ήταν παιδί έφτιαχνε δικά του κόμικ εμπνεόμενος από το Star Wars και τον Indiana Jones και τα έδινε να τα διαβάζουν ο μεγαλύτερος αδελφός του και η αδελφή του. Δεν σταμάτησε ποτέ να ζωγραφίζει και να σχεδιάζει. 

Ο Βρετανος Ντέιβιντ Λίτσφιλντ [David Litchfield] είναι πολυβραβευμένος συγγραφέας και εικονογράφος. Έργα του έχουν εμφανιστεί σε περιοδικά, εφημερίδες, βιβλία και ρούχα, ενώ εικονογραφήσεις και σχέδιά του έχουν παρουσιαστεί σε εικαστικές εκθέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ευρώπη και την Αμερική.

Ζει με την οικογένεια του στο Μπέντφορντ, στην Αγγλία. 

Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά 

Τα παιδιά αγαπούν τις φωλιές, τις κρυψώνες, τα δικά τους μυσιτκά μέρη όπου μόνο εκείνα ξέρουν πώς να πάνε, τι κάνουν εκεί και ποιον θα προσκαλέσουν. Σε πολλά παιδικά δωμάτια, μια υφασμάτινη σκηνή ή ένα κουρτινάκι που ορίζει έναν μικρό, ιδιωτικό χώρο, γίνεται ο τόπος για τις πιο υπέροχες στιγμές εξερεύνησης.

Διαβάζοντας με κάποιον ενήλικά και σταδιακά μόνα το Καταφύγιο της λύπης, τα μικρά παιδιά θα βρεθούν σε έναν τόπο ασφαλή κι απέραντο, γεμάτο δυνατότητες και επιλογές. Και θα τον λατρέψουν. 

Για ποιο λόγο να το επιλέξουν οι ενήλικες

Το να προσφέρεις στα παιδιά το βιβλίο της Αν Μπουθ σε εικονογράφηση του Ντέιβιντ Λίτσφιλντ είναι ό,τι πιο κοντινό με το να τα βοηθήσεις να κατασκευάσουν έναν φιλόξενο, όμορφο δικό τους χώρο για να συνδεθούν με τα συναισθήματά τους. Κι είναι ίσως ακόμα καλύτερο, μια που θα τους δώσουν τη χαρά της ανακάλυψης για να τον αναπλάσουν συμβολικά μόνα τους, θωρακίζοντας μέσα του τον πολύτιμο ψυχικό τους κόσμο. 

 * Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.