girl looks up at the ceiling under the columns of the athenian academy i stock

Για το βιβλίο «Οι Βασίλισσες της φιλοσοφίας» (μτφρ. Βασιλική Μήσιου, επιμέλεια: Κατερίνα Λελούδη, εκδ. Ψυχογιός). Μια σειρά από σύγχρονες γυναίκες διανοούμενες παρουσιάζουν από μια γυναίκα φιλόσοφο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Μπορεί να ζούμε σε μια κοινωνία όπου, τουλάχιστον σε νομικό επίπεδο και σε επίπεδο κοινωνικού τυπικού να μην αμφισβητείται η θέση της γυναίκας, οι ικανότητες, οι δυνατότητες, οι επιτυχίες σε ποικίλους επαγγελματικούς τομείς, το γυναικείο ζήτημα και ειδικότερα η μελέτη της δράσης των γυναικών σε παραδοσιακά «ανδροκρατούμενες» περιοχές του πολιτισμού συνεχίζει να είναι ένα διαρκές στοίχημα.

Η ανάγκη για αδιάκοπη, ενδελεχή και επίμονη έρευνα μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι τους προηγούμενους αιώνες η γυναικεία παρουσία στα γράμματα και τις τέχνες αποσιωπούνταν συστηματικά. Οι γυναίκες είχαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τις προκλήσεις του πνεύματος, αλλά και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, τις συμβάσεις, τον αντρικό ανταγωνισμό. Κοντολογίς, ένα πλέγμα από αποκλεισμούς που καθιστούσαν δύσκολη έως ακατόρθωτη όχι μόνο την ενασχόληση με τη φιλοσοφία, την πολιτική, την επιστήμη, αλλά κυρίως καθιστούσαν εξαιρετικά δυσχερή την κοινωνική αναγνώριση.

(...) η έμφαση σε παραδείγματα ανθρώπων που έχουν αποδείξει την αξία τους μέσα από προσπάθεια, έχουν επενδύσει στη μάθηση, τις τέχνες, τον αθλητισμό, χωρίς εκπτώσεις οδηγεί στην εμπέδωση θετικών συμπεριφορών, κάτι που χρειάζονται ιδιαιτέρως τα παιδιά και οι έφηβοι.

Τον εικοστό αιώνα, και ιδιαίτερα μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο το τοπίο αλλάζει ραγδαία, με τις γυναίκες να παίρνουν τη θέση που δικαιωματικά τους αξίζει σε όλους τους τομείς του εργασιακού και πολιτιστικού βίου. Το φεμινιστικό κίνημα ανέδειξε πλήθος ζητημάτων, ανέτρεψε νόρμες και συνέβαλε καθοριστικά στην ισότητα των φύλων. Η πάλη είναι διαρκής, όχι μόνο απέναντι στη διαστρεβλωτική εκδοχή της σύγχρονης πατριαρχίας, αλλά οψίμως (και ίσως πολύ περισσότερο) έναντι μιας αναθεωρητικής τάσης προτύπων που κατακλύζουν την ποπ κουλτούρα και εντέλει διαιωνίζουν στερεότυπα και συμπεριφορές που θα έπρεπε να έχουν από καιρό εκλείψει. Εξάλλου μια ματιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως σε εκείνα που είναι δημοφιλή στις νεαρές ηλικίες, αρκεί για να κατανοήσουμε ότι τα ζητήματα φύλου βρίσκονται διαρκώς υπό διαπραγμάτευση και ότι η μάχη απέναντι στα στερεότυπα που ακυρώνουν, αντικειμενοποιούν, υποβιβάζουν είναι εξόχως σημαντική. Αλλά και πέρα από αυτό, η έμφαση σε παραδείγματα ανθρώπων που έχουν αποδείξει την αξία τους μέσα από προσπάθεια, έχουν επενδύσει στη μάθηση, τις τέχνες, τον αθλητισμό, χωρίς εκπτώσεις οδηγεί στην εμπέδωση θετικών συμπεριφορών, κάτι που χρειάζονται ιδιαιτέρως τα παιδιά και οι έφηβοι.

Οι επιμελήτριες φρόντισαν ώστε το βιβλίο να αρχίζει με μια πολύ ενδιαφέρουσα εισαγωγή, στην οποία η Πολιτεία του Πλάτωνα προσεγγίζεται ως έργο φεμινιστικής φιλοσοφίας, ενώ εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά στον Πλάτωνα και την αξία που έδινε στις γυναίκες, ως ικανές να ηγηθούν της ιδανικής πόλης-κράτους.

Με επίκεντρο τη γυναικεία παρουσία στα γράμματα και μάλιστα στον εξαιρετικά επιδραστικό τομέα της φιλοσοφίας, οι εκδόσεις Ψυχογιός επέλεξαν να παρουσιάσουν στο ελληνικό, νεανικό κοινό (και όχι μόνο) το βιβλίο που επιμελούνται για τον αγγλικό εκδοτικό οίκο Outbound, η Rebecca Buxton και η Lisa Whiting, οι οποίες έχουν ως κοινό τόπο το πεδίο των πολιτικών επιστημών. Στην ελληνική έκδοση που έχει τίτλο Οι Βασίλισσες της Φιλοσοφίας: η ζωή και το έργο των παραγνωρισμένων γυναικών φιλοσόφων, μια σειρά από σύγχρονες γυναίκες διανοούμενες παρουσιάζουν από μια γυναίκα φιλόσοφο, στο σύνολο είκοσι αναφορών, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Στο βιβλίο παρουσιάζονται συνοπτικά αλλά εμβριθώς η ζωή και το έργο της Υπατίας, της Διοτίμας, της Μπαν Τζάο, της Λάλα και της Μέρι Άστελ, των Μέρι Γουόλστονκραφτ, Χάριετ Τέιλορ Μιλ, Τζορτζ Έλιοτ (Μέρι Ανν Έβανς), Έντιθ Στάιν. Ακολουθούν οι Χάνα Άρεντ, Σιμόν ντε Μποβουάρ, Άιρις Μέρντοκ, Μέρι Μίντζλεϊ και Ελίζαμπεθ Άνσκομπ, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζονται οι Μέρι Γουόρνοκ, Σόφι Μποσέντι Ολουγόλι, Άντζελα Ντέιβις, Άιρις Μάριον Γιανγκ, Ανίτα Λ. Άλεν, Αζίζα Γ. αλ-Χίμπρι.

PSYCHOGIOS VASILISSES FILOSOFIASΦυσικά κάποιες φιλόσοφοι είναι πιο γνωστές από άλλες, όπως επίσης η παρουσίαση δεν παύει να έχει έναν βαθμό υποκειμενικότητας, αφού γίνεται η αναγκαία επιλογή για το ποιες φιλόσοφοι θα συμπεριληφθούν και ποιες όχι, πού θα δοθεί η μεγαλύτερη έμφαση, πώς κατανέμονται ιστορικά και γεωγραφικά οι επιλογές κ.λπ. Επίσης κάθε συγγραφέας που παρουσιάζει στην έκδοση μια από τις εν λόγω φιλοσόφους έχει τη δική της αφετηρία σκέψης και αντίστοιχη θεωρητική σκευή. Τούτο σημαίνει ότι ο τρόπος παρουσίασης της κάθε φιλοσόφου εξαρτάται από το εκάστοτε point of view, χωρίς όμως να στερείται η έκδοση από σημαντικές πληροφορίες, επιστημονικότητα και ενδιαφέρουσες απόψεις που αφορούν στο έργο κάθε φιλοσόφου.

Οι επιμελήτριες φρόντισαν ώστε το βιβλίο να αρχίζει με μια πολύ ενδιαφέρουσα εισαγωγή, στην οποία η Πολιτεία του Πλάτωνα προσεγγίζεται ως έργο φεμινιστικής φιλοσοφίας, ενώ εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά στον Πλάτωνα και την αξία που έδινε στις γυναίκες, ως ικανές να ηγηθούν της ιδανικής πόλης-κράτους. Μετά τις παρουσιάσεις-σύντομα δοκίμια, ακολουθεί ένας κατάλογος αναφοράς και σε άλλες γυναίκες φιλοσόφους, ενώ η έκδοση ολοκληρώνεται με τα σύντομα βιογραφικά των συγγραφέων, αλλά και βιβλιογραφικές πηγές ως επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία. Η μετάφραση της Βασιλικής Μήσιου ακολουθεί το συγγραφικό στυλ κάθε συγγραφέα, είναι απολύτως προσιτή στις νεανικές ηλικίες, χωρίς να χάνει σε λεξιλογική ακρίβεια και πλούτο.

Οι Βασίλισσες της Φιλοσοφίας είναι ένα βιβλίο που προσδίδει φρέσκια άποψη για τη γυναικεία διανόηση, διαβάζεται ευχάριστα, κεντρίζει το ενδιαφέρον, εμπλουτίζει τις γνώσεις. Ενδυναμώνει τη γυναικεία εικόνα και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο οδηγό θετικής υποκίνησης για τα κορίτσια που ζητούν κάτι παραπάνω, αλλά και για όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα τους εφήβους που αναζητούν το δρόμο τους πέρα από την προφάνεια και το εφήμερο.

Γυναίκες επαναστάτριες, πρωταθλήτριες και ηγέτιδες

Σε ανάλογο, αλλά σαφώς πιο περιληπτικό και συμβατικό στυλ, κινούνται τα βιβλία Επαναστάτριες - Πρωταθλήτριες και Επαναστάτριες - Ηγέτιδες των Francesca Cavallo και Elena Favilli, που κυκλοφορούν επίσης από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Έρρικας Πάλη. Η σειρά των βιβλίων που προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με την ονομασία Rebel Girls, περιλαμβάνει από 25 ιστορίες γυναικών σε κάθε τίτλο. Έτσι παρουσιάζονται 25 γυναίκες που ξεχωρίζουν για τις ηγετικές τους ικανότητες και 25 αθλήτριες παγκόσμιας εμβέλειας. Στην εν λόγω σειρά οι γυναίκες της αμερικανικής ενδοχώρα υπερτερούν. Ωστόσο και εδώ η έμφαση στο γυναικείο δυναμισμό έχει παιδευτικό χαρακτήρα από τη στιγμή που οι αναφορές αποτελούν θετικά πρότυπα. Στα δύο βιβλία υπάρχει στο τέλος ενότητα ποικίλων δραστηριοτήτων που απευθύνεται στους νέους αναγνώστες και υποκινούν την κριτική, αναστοχαστική σκέψη. 

PSYCHOGIOS EPANASTATRIES HGETIDES PSYCHOGIOS EPANASTATRIES PRWTATHLITRIES
   

 

Η παρουσία των γυναικών σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων διιστορικά αποτελεί πλούσια δεξαμενή μελέτης προς όφελος της κοινωνίας, της ισότητας, της ισονομίας, της έμφυλης ενσυναίσθησης και χειραφέτησης. Σε μια σύγχρονη, παγκοσμιοποιημένη κοινωνία όπου παρά την πρόοδο, οι κάθε λογής αναχρονισμοί εμφανίζονται όλο και πιο συχνά, η φεμινιστική άποψη αποτελεί κομμάτι της δημοκρατικής σκέψης και παιδείας.


* Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΡΑΠΤΟΥ είναι θεατρολόγος-εκπαιδευτικός και κριτικός θεάτρου. 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πιερ, ο ντετέκτιβ λαβύρινθων» του Χίρο Καμιγκάκι – Ένα σύμπαν εικόνων πρωτόγνωρης αρχιτεκτονικής και γοητείας

«Πιερ, ο ντετέκτιβ λαβύρινθων» του Χίρο Καμιγκάκι – Ένα σύμπαν εικόνων πρωτόγνωρης αρχιτεκτονικής και γοητείας

Για τα δύο εικονογραφημένα βιβλία της σειράς «Πιερ, Ο ντετέκτιβ λαβύρινθων» (μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου), «Το μυστήριο του πανύψηλου πύργου» και «Η παράξενη υπόθεση του κάστρου του ουρανού» του Χίρο Καμιγκάκι [Hiro Kamigaki] που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μάρτης. Μια εμβυθιστική αναγνωστική εμπειρία σε ένα σύμπαν ...

«Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας;» της Σάντης Αντωνίου (κριτική) - Η οικουμένη στα μέτρα του Κύπριου ζωγράφου Αδαμάντιου Διαμαντή

«Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας;» της Σάντης Αντωνίου (κριτική) - Η οικουμένη στα μέτρα του Κύπριου ζωγράφου Αδαμάντιου Διαμαντή

Για το βιβλίο της Σάντης Αντωνίου «Πόσα μέτρα είναι ο κόσμος μας; – Η ζωή, το έργο και ο κόσμος του Αδαμάντιου Διαμαντή» (εκδ. Καλειδοσκόπιο).

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος

Πολλά χρόνια πριν, είχα μελετήσει ένα πρωτότυπο λεύκωμα του Μορφωτικο...

«Σαν στο σπίτι σου» της Σίγκνε Τορπ: Μαθήματα αρχιτεκτονικής ανθρωπολογίας σε ένα βιβλίο για παιδιά

«Σαν στο σπίτι σου» της Σίγκνε Τορπ: Μαθήματα αρχιτεκτονικής ανθρωπολογίας σε ένα βιβλίο για παιδιά

Για το εικονογραφημένο βιβλίο γνώσεων «Σαν στο σπίτι σου» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μάρτης) της Σίγκνε Τορπ. 

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Η Σίγκνε Τορπ [Signe Torp] είναι Νορβηγίδα συγγραφέας και εικονογράφος παιδικών βιβλίων. Μεγάλωσε στο Όσλο όπ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Για τα βιβλία «Από την τελεία στη γραμμή. Η πρώτη μου γνωριμία με τη γραφή 1» (εκδ. Καστανιώτη) της Καλλισθένης Γιαουρτοπούλου, «Τα μυστήρια της αλφαβήτας. Μια περιπέτεια της ντετέκτιβ της τέχνης!» (εκδ. Δίπτυχο) της Νίκης Κάντζου και «Μαθαίνω μαθηματικά μέσα από την τέχνη» (εκδ. Μεταίχμιο) του Δημήτρη Χασάπη. Τρία&...

5 λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη

5 λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη

Πέντε λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη με αφορμή το εικονογραφημένο βιβλίο της «Το τετράδιο της Ηλέκτρας» (εικονογράφηση Μαιρήλια Φωτιάδου, εκδ. Μεταίχμιο) 

Επιμέλεια: Ελένη Κορόβηλα

Όπως φαίνεται από τις τάσεις της αγοράς του βι...

«Ο Φεγγαροσκεπαστής» του Ερίκ Πουιμπαρέ – Ένα ποιητικό παραμύθι για την πίστη στα όνειρα και την αλληλεγγύη

«Ο Φεγγαροσκεπαστής» του Ερίκ Πουιμπαρέ – Ένα ποιητικό παραμύθι για την πίστη στα όνειρα και την αλληλεγγύη

Για το εικονογραφημένο βιβλίο «Ο Φεγγαροσκεπαστής» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου - Άγγελος Αγγελίδης) του Ερίκ Πουιμπαρέ [Éric Puybaret] που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. 

Γράφει η Ελένη Κορόβηλα 

Λίγα λόγια για το βιβλίο

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Τι άλλο χρειαζόμαστε, μικροί και μεγάλοι, εκτός από αγάπη; Προτείνουμε πέντε συν ένα εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά, για να διαβαστούν μαζί με τους μεγάλους που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν. 

Επιλογή: Ελένη Κορόβηλα

Στο εικονογραφημένο βι...

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

Μια επιλογή βιβλίων για παιδιά, από μωρά που αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους έως προέφηβους που έχουν μπει στο Γυμνάσιο και είναι στο κατώφλι της εφηβείας. Τα βιβλία έχουν επιλεγεί από τη βιβλιοπαραγωγή του 2024. Είναι βιβλία που διευρύνουν τους ορίζοντες των παιδιών, τους προσφέρουν γνώσεις και απαντήσει...

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

Κάνοντας αντίστροφη μέτρηση μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων, παρουσιάζουμε μια επιλογή 25 βιβλίων, χριστουγεννιάτικων και αγιοβασιλιάτικων, από τα βιβλία που λάβαμε: Βιβλία για τις Γιορτές για πολύ μικρά και μικρά παιδιά που ανυπομονούν να ανοίξουν τα δώρα τους. 

Επιλογή-παρουσίαση: Ελένη Κορό...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ