Πέντε λεπτά με την Αλίνα Ιωάννου, με αφορμή το παραμύθι «Ο Σβούρας έριξε το χριστουγεννιάτικο δέντρο» (εκδ. Διόπτρα).
Επιμέλεια: Ελένη Κορόβηλα
Ο τίτλος της εικονογραφημένης, χριστουγεννιάτικης ιστορίας σας, μας αποκαλύπτει ότι ο ήρωάς σας, ο Σβούρας έχει κάνει μια ζημιά, ένα λάθος, όπως θα διαβάσουμε παρακάτω. Γιατί επιλέξατε να δομήσετε την ιστορία γύρω από την έννοια του λάθους;
Η έννοια του λάθους είναι θεμελιώδης για την ανθρώπινη εμπειρία και συχνά αποδίδεται σε καταστάσεις που φέρνουν αντιφάσεις, συναισθηματική φόρτιση και ευκαιρίες για μάθηση. Ο Σβούρας είναι ένας ήρωας με την ίδια ανθρώπινη αδυναμία που μπορεί να κάνει λάθη, και αυτό είναι κάτι που το παιδί μπορεί να κατανοήσει πολύ εύκολα, καθώς και τα ίδια τα παιδιά συχνά βιώνουν τις συνέπειες από λάθη ή παρανοήσεις. Αντί να παρουσιάσω το λάθος ως κάτι αρνητικό ή καταστροφικό, ήθελα να το μετατρέψω σε ευκαιρία για αυτογνωσία και βελτίωση. Ο Σβούρας, μέσα από το λάθος του, ανακαλύπτει νέες πτυχές του εαυτού του.
Τελικά, υπάρχουν πράγματα που γίνονται «κατά λάθος»; Ή μήπως κάθε μας πράξη -ακόμα και οι «κατά λάθος»- είναι αποτέλεσμα σειράς συναισθηματικών καταστάσεων και κρύβουν ένα μήνυμα προς το περιβάλλον μας;
Η ιδέα του "κατά λάθος" έχει ενδιαφέρον γιατί συνήθως αντιπροσωπεύει κάτι που δεν ήταν προγραμματισμένο ή επιδιωκόμενο. Ωστόσο, ακόμα και τα λάθη συνήθως είναι συνδεδεμένα με το πλαίσιο των συναισθημάτων και των προθέσεών μας. Κάθε ενέργεια, είτε γίνεται εσκεμμένα είτε κατά λάθος, συχνά είναι το αποτέλεσμα μιας συναισθηματικής κατάστασης, μιας σκέψης ή μιας επιθυμίας που ενδέχεται να μην είναι εμφανής εκείνη τη στιγμή. Στην περίπτωση του Σβούρα, το λάθος του δεν είναι εντελώς τυχαίο, μιας και δεν σκέφτηκε πολύ καλά ότι με τον ενθουσιασμό και την παρόρμησή του θα έριχνε το δέντρο, αλλά ένα αποτέλεσμα της καλής του πρόθεσης ή της ανάγκης του να αφήσει εγκαίρως το γράμμα κάτω από το δέντρο. Αυτό το λάθος, λοιπόν, μπορεί να φέρει κάτι θετικό, όπως την κατανόηση και την ανάπτυξη.
Στην ιστορία του Σβούρα, το μήνυμα είναι ότι όλοι κάνουμε λάθη και ότι αυτά τα λάθη είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης. Δεν είναι η αποτυχία που μετράει, αλλά πώς αντιδρούμε σε αυτή και τι μαθαίνουμε από αυτή.
Ο Σβούρας εκτός από το δώρο του λαμβάνει κι ένα γράμμα από τον Άγιο Βασίλη, πράγμα σπάνιο. Τι λειτουργία έχει το γράμμα που λαμβάνει ο μικρός σκίουρος;
Το γράμμα από τον Άγιο Βασίλη που λαμβάνει ο Σβούρας είναι μια πολύ σημαντική στιγμή στην ιστορία. Δεν είναι απλώς ένα δώρο, αλλά μια ενίσχυση του ηθικού του ήρωα και της αίσθησης ότι έχει την επιβράβευση και αποδοχή ενός σημαντικού προσώπου. Το γράμμα λειτουργεί ως αναγνώριση της προσπάθειας του Σβούρα, αλλά και ως καθοδήγηση για να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται να είναι τέλειος για να αξίζει την αγάπη και την αναγνώριση. Είναι μια υπενθύμιση ότι η προσπάθεια και η καλή πρόθεση έχουν αξία, ακόμα και αν τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα τα αναμενόμενα.
Ενώ πολλές γενιές έχουν διαπαιδαγωγηθεί με παραμύθια διδακτικά, με νοήματα που λέγονταν εν είδη συμβουλών ζωής, η λογοτεχνία για παιδιά έχει απομακρυνθεί από αυτό τον τρόπο να απευθύνεται στους μικρούς αναγνώστες. Στην ιστορία του Σβούρα, υπάρχει μήνυμα; Και με ποιον τρόπο φτάνει στα παιδιά;
Στην ιστορία του Σβούρα, το μήνυμα είναι ότι όλοι κάνουμε λάθη και ότι αυτά τα λάθη είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης και προσωπικής ανάπτυξης. Δεν είναι η αποτυχία που μετράει, αλλά πώς αντιδρούμε σε αυτή και τι μαθαίνουμε από αυτή. Το μήνυμα φτάνει στα παιδιά με έναν ήπιο και απλό τρόπο, μέσω της αφήγησης μιας διασκεδαστικής και τρυφερής ιστορίας, χωρίς να επιβάλλεται άμεσα. Τα παιδιά βλέπουν τον Σβούρα να αντιμετωπίζει μια δυσκολία, να προσπαθεί να διορθώσει το λάθος του και να βρίσκει τελικά λύση, κάτι που τους ενθαρρύνει να αναγνωρίσουν τις δικές τους δυνατότητες και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με θάρρος. Πέρα από αυτό όμως ήθελα να περάσω και το μήνυμα στους γονείς ότι χρειάζεται να αποδεχόμαστε τα λάθη των παιδιών μας χωρίς πάντα να περιμένουμε ότι θα είναι τα «τέλεια παιδιά».
Η Αλίνα Ιωάννου είναι δημιουργός παιδικών ιστοριών. Μέσα από τις προσωπικές της εμπειρίες που αφορούν τη μητρότητα, εμπνεύστηκε τους ήρωες που συναντάμε στα βιβλία της. Γεννήθηκε το 1990 στην Αθήνα και σπούδασε διαφήμιση και μάρκετινγκ στο Λονδίνο. Η αγάπη της για τα παιδιά και η ανάγκη για προσφορά την οδήγησε να παρακολουθήσει σεμινάρια παιδαγωγικών σπουδών και ψυχολογίας. Είναι μαμά δύο παιδιών και δύο σκύλων. Οι ιστορίες της στοχεύουν να ενεργοποιήσουν το συναίσθημα των παιδιών, των γονιών και των δασκάλων· με οδηγό τη φαντασία και τις περιπέτειες των ηρώων, συστήνουν έναν κόσμο ευγνωμοσύνης, αποδοχής, προσφοράς κι αγάπης. |
Στις ευχαριστίες που συνοδεύουν το παραμύθι σας, λέτε ότι «ο Σβούρας είναι ένας από εμάς». Περιγράψτε μας τι είναι αυτό που τον κάνει έναν ήρωα με τον οποίο πιστεύετε ότι μπορούν να ταυτιστούν όλα τα παιδιά αλλά και τι είδους ηρωίδα είναι η καλή του φίλη, η Φρύνη.
Ο Σβούρας είναι ένας ήρωας με τον οποίο μπορούν να ταυτιστούν μικροί και μεγάλοι. Είναι αληθινός, αναγνωρίζει τα λάθη του και προσπαθεί να τα διορθώσει. Είναι ένας ήρωας που δεν είναι άψογος ή τέλειος, αλλά έχει καλές προθέσεις και θάρρος, κάτι που τον κάνει προσιτό και στον παιδικό κόσμο. Τα παιδιά μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε αυτόν: τις αμφιβολίες, τις αποτυχίες, αλλά και την προσπάθεια να κάνουν το σωστό. Η Φρύνη είναι η καλή του φίλη και η υποστηρικτική φιγούρα στην ιστορία. Είναι η ηρωίδα που προσφέρει την αναγκαία ώθηση στον Σβούρα όταν τη χρειάζεται και τον βοηθά να βρει την έξοδο από τη δύσκολη κατάσταση. Η Φρύνη μπορεί να θεωρηθεί το στήριγμα του Σβούρα και με καλή διάθεση βοηθά και κατανοεί τον φίλο της. Είναι η ηρωίδα που συμπληρώνει τον Σβούρα και του δείχνει ότι, ακόμα και σε δύσκολες στιγμές, η φιλία και η συνεργασία μπορούν να μας οδηγήσουν στη λύση.
*Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.