Βιβλιοπροτάσεις για παιδιά από την πρόσφατη εκδοτική παραγωγή, για την παραλία, τη βεράντα, την πίσω αυλή. Κάνοντας στα παιδιά το δώρο της ανάγνωσης τους προσφέρουμε την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέους κόσμους, απαντήσεις και λύσεις, διεξόδους, αυτοπεποίθηση, καλλιέργεια της λογικής, απόλαυση και βέβαια, γέλιο. Είναι ένα δώρο, ίσως πιο σημαντικό από οποιοδήποτε άλλο, μια που περιλαμβάνει ποιοτική τροφή για σκέψη και ψυχαγωγία με ασφαλή, μη τοξικά υλικά.
Της Ελένης Κορόβηλα
Οι ενδεικτικές επιλογές μας για το φετινό καλοκαίρι προέρχονται από την πρόσφατη παραγωγή και είναι όλες ελεγμένες για τον υψηλό δείκτη προστασίας απέναντι στον παραλογισμό και την απογοήτευση που συχνά γεννά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
10 βιβλία για διάβασμα παρέα με τα μικρά παιδιά
Η απάντηση στην χιλιοειπωμένη ερώτηση Τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια; (εκδ. Παπαδόπουλος) δεν είναι τόσο προφανής όσο έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε. Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου (κείμενο) προτείνει τη μια αναπάντεχη απάντηση μετά την άλλη και η Σοφία Τουλιάτου (εικονογράφηση) δημιουργεί ένα χαρούμενο περιβάλλον μέσα από το οποίο μπορεί να προκύψουν κι άλλες απαντήσεις κι άλλες ιδέες για απαντήσεις.
Η μαύρη πεταλούδα (εκδ. Κέδρος) της Έρης Ρίτσου είναι μια πεταλούδα μετανάστρια, άρα διαφορετική από τις υπόλοιπες πολύχρωμες πεταλούδες στο νέο λιβάδι όπου θα βρεθεί. Αντιμετωπίζει την καχυποψία με υπομονή και όταν μπορεί να φανεί χρήσιμη, το κάνει με μεγάλη γενναιοδωρία.
Κάνοντας αντιστροφή του μύθου του λαγού και της χελώνας, η Σοφία Μαντουβάλου αφηγείται με ευφάνταστα στιχάκια την ιστορία ενός μεγαλόκαρδου λαγού που διδάσκει θάρρος σε μια χελώνα και της προσφέρει το δώρο της φιλίας του. Η άπληστη χελώνα (εκδ. Καλέντης) παίρνει το μάθημά της και κερδίζει έναν πολύτιμο συνοδοιπόρο στη ζωή.
Η κοτούλα Τούλα (εκδ. Παπαδόπουλος) της Βρετανής Emma Levey (κείμενο και εικονογράφηση) είναι ένα όμορφο παραμύθι για καληνύχτα, μια τρυφερή ιστορία για την άνευ όρων αγάπη. Την ιερή ώρα της καληνύχτας η αγκαλιά γίνεται πιο τρυφερή με μια ιστορία.
Τα Παραμύθια για καληνύχτα (εκδ. Κέδρος) είναι μια συλλογή που περιλαμβάνει κλασικά αλλά και λιγότερο γνωστά παραμύθια. Πολύτιμο βιβλίο για κάθε νύχτα, μέρα και στιγμή που υπάρχει ανάγκη για καταβύθιση στον θεραπευτικό κόσμο των παραμυθιών.
Για όσα παιδιάκια έχουν καταπιεί σποράκι από καρπούζι και περιμένουν να φυτρώσει καρπουζιά, για όσα παιδάκια φοβούνται τα μαύρα σποράκια, για όσα παιδάκια λατρεύουν το καρπούζι ή δεν θέλουν ούτε να το βλέπουν, το αστείο βιβλίο Ένα σποράκι καρπουζιού (εκδ. Νεφέλη) είναι για αυτά. Με τρία χρώματα, το υπέροχο καρπουζί, το γλυκό πράσινο και το δυνατό μαύρο, έναν κροκόδειλο και ένα καρπούζι, ο Greg Pizzoli δημιούργησε μια τραγανή και ζουμερή ιστορία που θα απολαύσουν όλα τα μικρά παιδιά.
Η ζωή του Αντουάν ντε Σεν-Εξιπερί γίνεται παραμύθι. Ο πιλότος και ο μικρός πρίγκιπας (εκδ. Μεταίχμιο) του Πίτερ Σις είναι μια περιήγηση στην εποχή, τις συνήθειες, τα επιτεύγματα και σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του ρομαντικού παιδιού που αγάπησε με πάθος τα αεροπλάνα, κατάφερε να κάνει το πάθος του επάγγελμα και έγραψε το αξεπέραστο παραμύθι για το αγόρι με τα χρυσαφένια μαλιά.
Καλωσήρθετε στον ιδανικό τουριστικό προορισμό εδώ και αιώνες: η Μεγάπολις (εκδ. Κόκκινο) της Κλεά Ντιεντονέ περιμένει τους επισκέπτες να ανακαλύψουν τα θαυμαστά μέρη της υπέροχης, πολύχρωμης πολιτείας και να γνωρίσουν τους κατοίκους της. Μια μέρα θα φτάσει εκεί ένας επισκέπτης από άλλο γαλαξία. Ένα βιβλίο που διαβάζεται από πάνω προς τα κάτω!
Ένας ατρόμητος, μικρός μπλε πιγκουίνος χάνει τον χαρταετό του. Έτσι αρχίζει το κυνήγι και η περιπέτεια από την Ανταρκτική ως τη ζούγκλα και πάλι πίσω μήπως και τον βρει. Θα κάνει φίλους, θα δει καινούργια μέρη, τον χαρταετό δεν θα τον βρει αλλά η ιστορία του θα έχει ακόμη πιο όμορφο τέλος. Ο Ρομπ Μπίντουλφ βραβεύτηκε για το πρώτο του βιβλίο, Φύσηξε αεράκι (εκδ. Παπαδόπουλος), που έγραψε και εικονογράφησε ο ίδιος.
Όταν ο Άλφονς κάνει πάρτι κανείς δεν πρέπει να το χάσει. Η τρίτη ιστορία (που κυκλοφορεί στα ελληνικά) με ήρωα τον αξιαγάπητο Άλφονς από τη Σουηδία έχει τίτλο Ώρα για πάρτι, Άλφονς! (εκδ. Μάρτης). Η δημιουργός του Άλφονς, Γκουνίλα Μπέργκστρομ, με λεπτότητα, χωρίς διάθεση για διδακτισμό και έχοντας πάντα στο νου να αφήσει χώρο στη φαντασία των παιδιών αφηγείται μια απλή, μα πολύ διασκεδαστική ιστορία από τη ζωή του διάσημου ήρωά της.
10 βιβλία για μικρότερους και μεγαλύτερους αναγνώστες
Με όχημα τις λέξεις και ήρωα τον ποιητή, η Φωτεινή Φραγκούλη ρίχνει μια Ελιά στο πέλαγος (εκδ. Πατάκης) και χαρίζει στα παιδιά δέκα μικρές ιστορίες, όμορφα εικονογραφημένες από την Εύη Τσακνιά. Μια συλλογή ιστοριών για τη μοιρασιά, τη δύναμη να αλλάζεις, την παρηγοριά που προσφέρουν οι τρυφερές αναμνήσεις.
Ο Ίκαρος, ο μικρός ολυμπιονίκης (εκδ. Κέδρος) της Ουρανίας Τουτουντζή είναι ένα ονειροπόλο 11χρονο αγόρι που ζει στην αρχαία Έφεσο το 632 πΧ. Με υλικά από την Ιστορία, ο σημερινός μικρός αναγνώστης θα μάθει για τον ιωνικό πολιτισμό που άνθισε στην Έφεσο αλλά και για τους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαίας εποχής και τι μπορεί να αναζητούσε ένα παιδί που είχε όνειρο να ταξιδέψει στην Ολυμπία.
Οι κυνηγοί του θησαυρού (εκδ. Ψυχογιός) του Τζέιμς Πάτερσον ζουν μια περιπέτεια που δεν έχει τέλος. Για τα τέσσερα αδέλφια της οικογένειας Κιντ κάθε μέρα της ζωής τους ήταν και μια περιπέτεια, αφού με το οικογενειακό σκάφος όργωναν τις θάλασσες αναζητώντας με τους γονείς τους χαμένους θησαυρούς στα βάθη των ωκεανών. Η πραγματική περιπέτεια, όμως, άρχισε όταν η μητέρα τους εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στην Κύπρο και ο πατέρας τους χάθηκε κατά τη διάρκεια μιας τρομερής τρικυμίας. Τα τέσσερα αδέλφια θα αντιμετωπίσουν επικίνδυνους πειρατές και έναν ύπουλο αντίπαλο, στην προσπάθεια να ανακαλύψουν τι συνέβη στους γονείς τους - και κυρίως αν είναι ζωντανοί.
Ένα κορίτσι που το λένε Ουτοπία, παρέα με τη γάτα της που τη λένε Γουρούνη θα συναντήσει έναν εξωγήινο, τον Τζέι Λο, και η περιπέτεια αναζήτησης της μαμάς του κοριτσιού, που την έχουν απαγάγει οι εξωγήινοι, θα πάρει ξέφρενη τροπή. Οι ξεκαρδιστικοί διάλογοι και οι απρόβλεπτες καταστάσεις είναι εγγύηση για πολύ γέλιο. Στο βιβλίο του Άνταμ Ρεξ Επιτέλους, φτάσαμε σπίτι (εκδ. Πατάκης) βασίστηκε η ομότιτλη επιτυχημένη ταινία.
Ο γάτος που, αφού έδειξε τα νύχια του και κατέκτησε την ανεξαρτησία του, επιστρέφει με χάρη, σβελτάδα και ορμή για να κυνηγήσει τους αντιπάλους του και να εδραιώσει τη θέση του δεν είναι άλλος από τον αγαπημένο Βάρτζακ Πο. Σε αυτή την ιστορία, ο Βάρτζακ Πο, γάτος εκτός νόμου (εκδ. Κέδρος) του SF Said θα τα βάλει με την Κοκαλιάρα Σάλι σε μια περιπέτεια που ανταμείβει όσους αγαπούν τις γάτες αλλά και όσους, ίσως όχι αβάσιμα, τις φοβούνται.
Βαλίτσα διακοπών δεν φτιάχνεται για ένα παιδί ηλικίας μεταξύ 7 και 10 ετών αν δεν μπει μέσα τουλάχιστον ένα βιβλίο με τις περιπέτειες του ντετέκτιβ Κλουζ. Η επιλογή είναι μεγάλη και τυχερά είναι όσα παιδιά δεν έχουν ακόμη γνωρίσει τον επινοητικό ντετέκτιβ ο οποίος παίρνει δύναμη από το γάλα και τις τσιχλόφουσκες για να επιλύσει όλα τα πιθανά και απίθανα μυστήρια που συναντά. Μια υπόθεση για τον ντετέκτιβ Κλουζ: Βρόμικα κόλπα και βρεγμένα πόδια (εκδ. Μεταίχμιο) του Γίργκεν Μπανσέρους είναι ο τίτλος της 21ης ιστορίας που κυκλοφορεί στα ελληνικά.
Άλλη μια αγαπημένη σειρά των μικρότερων παιδιών είναι οι περιπέτειες του δαιμόνιου ποντικού Τζερόνιμο Στίλτον. Στα ελληνικά κυκλοφορούν 32 ιστορίες. Αρκετές; Μάλλον όχι, για τα παιδιά που ξεκαρδίζονται με αυτές. Η περίεργη υπόθεση της μπλε επιδημίας (εκδ. Κέδρος) είναι ο τίτλος της πιο πρόσφατης.
Ο Μικρός πρίγκιπας (εκδ. Μεταίχμιο) του Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί έχει καταγραφεί στη σύγχρονη λογοτεχνική ιστορία ως ένα σύμβολο ιδεαλισμού, πίστης στον άνθρωπο και τη φιλία. Αγαπήθηκε και συνεχίζει να διαβάζεται σε όλο τον κόσμο καθώς έχει μεταφραστεί σε πάνω από 250 γλώσσες. Σε αυτή την έκδοση, το ιδιαίτερο στοιχείο βρίσκεται στη σύμπραξη της αγαπημένς συγγραφέως των παιδιών Άλκης Ζέη στην απόδοση του κειμένου και του Αλέξη Κυριτσόπουλου στην εικονογράφηση.
Το υπέροχο ταξίδι της Νίλου (εκδ. Καλέντης) του Ιταλού Γκουίντο Κόντι είναι το ταξίδι μιας πριγκίπισσας της Ανατολής που γεμάτη χάρη ανοίγει τα φτερά της για να γνωρίσει τον κόσμο. Η Νίλου είναι μια πελαργίνα που κάποια στιγμή έρχεται η ώρα να πετάξει ψηλά και να κάνει το μεγάλο ταξίδι των αποδημητικών πουλιών στην Αφρική. Στο δικό της παραμύθι θα γνωρίσει την αγωνία της μοναξιάς, τον φόβο απέναντι στον άλλο, τη μελαγχολία του αποχωρισμού, την ανακούφιση της επιστροφής. Ο δρόμος προς την ενηλικίωση περνά από μια μαγική διαδρομή που θα αγαπήσουν τα παιδιά.
Το χωριό στην ιστορία της Αγάπης Παπουτσάκη είναι ο ιδανικός τόπος όπου όλοι θέλουν να βρεθούν για να ζήσουν και να αναπνεύσουν ελεύθερα χωρίς προσποιήσεις. Η ιστορία του Χωριού που ο καθένας μπορεί να είναι όπως είναι και να κάνει ό,τι θέλει (εκδ. Πατάκης) είναι ένα βιβλίο για τη δύναμη των ιδεών, την αξία της διαφορετικότητας και την υπέροχη αίσθηση της ελευθερίας.
10 βιβλία για εφήβους
Οι συγκρίσεις, οι ανταγωνισμοί, οι αδυναμίες, οι «ετικέτες» που φοριούνται σαν στενά, δανεικά ρούχα, η έλλειψη αυτοπεποίθησης που ασκεί δύναμη αναστολής είναι τα στοιχεία που περιγράφουν τη σχέση των δύο έφηβων αδελφών στο βιβλίο Δεν είμαι η αδελφή μου (εκδ. Μίνωας) της Μαίρης Σάββα - Ρουμπάτη. Η χαρισματική Αλίκη και η χαμηλόφωνη Μαρία θα δουν τη σχέση τους να δοκιμάζεται, τις ισορροπίες να ανατρέπονται και τους ρόλους που η καθεμιά είχε επωμιστεί να κλονίζονται. Η οικογένεια ως δίχτυ προστασίας, ως σημείο αναφοράς αποδεικνύεται ο αφανής και σωτήριος παράγοντας όταν εμφανίζονται κίνδυνοι.
Ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, η Λόρεθ, ξεκινά την αναζήτηση του πατέρα της ο οποίος εξαφανίστηκε. Το οδυνηρό γεγονός προκαλεί σύγχυση στα παιδιά. Στο μυθιστόρημα για εφήβους Δεν είναι αόρατη (εκδ. Παπαδόπουλος) του Μάρκους Σεντζγουήκ η δράση είναι ξετυλίγεται γύρω από ένα παιχνίδι συμπτώσεων ή μήπως όχι; Οι βεβαιότητες του κοριτσιού κλονίζονται. Συνοδοιπόρος της στην αναζήτηση είναι ο μικρός αδελφός της ενώ όλα τα στοιχεία που διαθέτει τα αντλεί από το σημειωματάριο του συγγραφέα μπαμπά της. Και όπως συμβαίνει κάθε φορά που παραβιάζεται ο προσωπικός κόσμος κάποιου, είναι αβέβαιο τι θα προκύψει.
Στο τρίτο βιβλίο της τριλογίας της Χιονάτης της πολυμεταφρασμένης Σάλα Σίμουκα, Μαύρη σαν τον έβενο (εκδ. Μεταίχμιο), η αγωνία συνεχίζεται. Η Χιονάτη Άντερσον ζει ήρεμη μια φαινομενικά ανέφελη ζωή. Το παρελθόν όμως δεν την αφήνει ήσυχη και κάποια στιγμή αντιμετωπίζει ακόμη και κίνδυνο θανάτου.
Μια σύγχρονη ανάγνωση της πιο δυνατής ιστορίας αγάπης, του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας του Σαίξπηρ, κάνει ο Αμερικανός συγγραφέας Έιβι με το μυθιστόρημα για εφήβους Ρωμαίος και Ιουλιέττα, μαζί και ζωντανοί επιτέλους (εκδ. Πατάκης). Το βιβλίο απευθύνεται στα σημερινά παιδιά, που μεγαλώνουν και βιώνουν τις αλλαγές στη ζωή τους με έντονο τρόπο, με πολύ κέφι και χιούμορ. Ο έρωτας στην πιο όμορφη στιγμή του, η φιλία στην καλύτερή της εποχή και το σχολείο που ενισχύει τη δημιουργική έκφραση μέσω του θεάτρου και της ομαδικής δουλειάς των παιδιών είναι μια ιδανική αφήγηση για το ξεκίνημα της εφηβείας.
Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου συνομιλεί με τα παιδιά που στην αρχή της εφηβείας τους συνειδητοποιούν πως η βία έχει πολλές μορφές και σαν δηλητήριο διαβρώνει σχέσεις και αγαπημένες ασχολίες, όπως το ποδόσφαιρο. Ήρωες της ιστορίας είναι δύο παιδιά, ο 19χρονος Μάνθος και ο 13χρονος αδελφός του Ηλίας που ζουν στην επαρχία και το ποδόσφαιρι είναι το οξυγόνο τους. Κάτω από τον τίτλο «βία στα γήπεδα» κρύβεται ένας κόσμος διαφθοράς, συμφερόντων, παράνομων δοσοληψιών, αναβολικών και ρατσισμού. Το βιβλίο Ήταν το ίνδαλμά μου (εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη) συνοδεύεται από χρήσιμο παράρτημα με τη νομοθεσία για τον αθλητισμό και τις αρχές του ευ αγωνίζεσθαι και του φίλαθλου πνεύματος.
Η ιστορία της Μαριάν Ντάσγουντ που ερωτεύεται τον εντυπωσιακό, αλλά επιπόλαιο, Τζον Γουίλομπι και αγνοεί την προειδοποίηση της αδελφής της Έλινορ για αυτοσυγκράτηση και υπομονή, αποτελεί το υλικό για το πρώτο σημαντικό μυθιστόρημα της αγγλικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Η Λογική και Ευαισθησία (εκδ. Μίνωας) της Τζέιν Όστεν (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου), είναι ένα εξαιρετικό βήμα για την εισαγωγή στη λογοτεχνία όπου εκτός από την ιστορία ενηλικίωσης των κοριτσιών, ο αναγνώστης απολαμβάνει την υπόγεια ειρωνία με την οποία σχολιάζονται τα ήθη της συντηρητικής και υποκριτικής κοινωνίας της εποχής που ορίζουν τη μοίρα της αγάπης.
Η Ελένη Δικαίου γράφει με ευαισθησία και σύγχρονη γλώσσα για τον νεανικό έρωτα, τις προσκλήσεις, τις ακυρώσεις, τα εμπόδια αλλά και τη μεγάλη δύναμη με την οποία οπλίζει τους εφήβους. Ο άνεμος στα μαλλιά της (εκδ. Πατάκης) είναι η ιστορία του Γιώργου και της Γιασεμή με φόντο την οικονομική κρίση, τα διλήμματα και τους περιορισμούς που καλούνται να διαχειριστούν οι έφηβοι.
Ως ταξιδιωτικό αφήγημα, ως ιστορία μυστηρίου αλλά και ως οδηγός γνωριμίας με την πόλη που αποτελεί κομμάτι της πολιστικής μας κληρονομιάς και ιστορίας λειτουργεί Το μυστήριο της Κωνσταντινούπολης (εκδ. Καστανιώτης) της Χρύσας Σπυροπούλου. Ο Άρης, η Λίζα και η Ήρα επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη και αρχίζουν να αναζητούν στα μνημεία της Πόλης τις σελίδες ενός παλιού τετραδίου συνταγών που ανήκε στον σεφ κάποιου σουλτάνου. Ένας αόρατος φίλος τους καθοδηγεί στο κυνήγι του «κρυμμένου θησαυρού», ενώ κατά την αναζήτηση αυτή θα ανακαλύψουν τις γνωστές και άγνωστες πλευρές της Κωνσταντινούπολης και θα γνωρίσουν όλα τα μνημεία.
Το ερώτημα που σε κάθε οικογένεια επανέρχεται τα τελευταία χρόνια, και με ακόμη μεγαλύτερη ένταση τις τελευταίες μέρες, είναι ένα: Πώς φτάσαμε ως εδώ; (Κέδρος). Επτά συγγραφείς δίνουν τη δική τους απάντηση σε αυτή τη συλλογική έκδοση. Ο Γάλλος φιλόσοφος Στεφάν Εσέλ έγραφε στον πρόλογο του βιβλίου πως «μιλάει για όσα μπορεί να συμβούν, αν δεν έχουμε τα μάτια μας δεκατέσσερα. Γι' αυτό θεωρώ πως είναι σημαντικό, γι' αυτό και σας προτρέπω να το διαβάσετε.» Η αλληγορία που χρησιμοποιείται στο βιβλίο χρησιμεύει για να καταδείξει πόσο λεπτή είναι η γραμμή μεταξύ ελευθερίας και καταπίεσης και πόσο εύκολα μια εξουσία με ένδυμα φιλελεύθερο μπορεί να στερήσει βασικά δικαιώματα στο όνομα κάποιας μεγάλης αλήθειας.
Τα τρία τελευταία χρόνια όλα τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ ανέδειξαν ένα κορίτσι που με μεγάλη γεναιότητα έκανε μια σπουδαία επαναστατική πράξη, την Μαλάλα Γιουσαφζάι. Το κορίτσι που σε ηλικία 15 ετών έπεσε θύμα της μισαλοδοξίας των Ταλιμπάν οι οποίοι είχαν καταλάβει την περιοχή όπου ζούσε στόχευαν στο να στερήσουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση στα κορίτσια, δεν το έβαλε κάτω. Την πυροβόλησαν σχεδόν εξ' επαφής στο κεφάλι καθώς επέστρεφε από το σχολείο. Η Μαλάλα ανάρωσε, ύψωσε το ανάστημά της και τη φωνή της και πλέον εμπνέει με τη δράση και τη στάση της χιλιάδες κορίτσια στην πατρίδα της και σε όλον τον κόσμο. Το 2014 έγινε η νεότερη βραβευθείσα με το Νόμπελ Ειρήνης. Με λένα Μαλάλα (Πατάκης) είναι ο τίτλος της λογοτεχνικής βιογραφίας της.
