Ένα βιβλίο για παιδιά ή για εφήβους. Αυτή την εβδομάδα η εικονογραφημένη ιστορία «Το καταραμένο κουνέλι» της Τζούντιθ Κερ (μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Της Ελένης Κορόβηλα
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα το βιβλίο που δημιούργησε για τα παιδιά η Τζούντιθ Κερ είναι καλοζυγισμένο, πατά σε γερές βάσεις, ξεδιπλώνεται σελίδα τη σελίδα και οι ήρωές του αναπτύσσονται με ρεαλισμό και λιτότητα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε δυο μήνες μετά τον θάνατό της, τον Μάιο του 2019, λίγο πριν συμπληρώσει τα 96 της χρόνια. Το Καταραμένο Κουνέλι είναι το κύκνειο άσμα της και η επιστροφή της στα θέματα που την απασχόλησαν σε όλη της τη συγγραφική πορεία.
Μια οικογένεια, μια πυρηνική οικογένεια με μπαμπά, μαμά και δυο παιδιά, ένα μεγαλύτερο αγόρι κι ένα κοριτσάκι, αντιμετωπίζει ενωμένη τις μικρές ή μεγαλύτερες κρίσεις και τα προβλήματά της. Οι γονείς, που δυσκολεύονται οικονομικά, ο καλλιτέχνης ηθοποιός μπαμπάς, η συνεπής, ήρεμη δύναμη μαμά, που σπουδάζει για να αποκτήσει μια καλύτερη δουλειά, ο υπεύθυνος κι ώριμος Τόμι, που βάζει στόχους και δεν ξεχνά τις υποχρεώσεις του, η χαρωπή και όλο κέφι Άντζι, που αποδεικνύεται μεγάλο ταλέντο. Η οικογένεια λειτουργεί σταθερά σε πνεύμα συνεργασίας και πάντα με αγάπη – χωρίς μυστικά, χωρίς κρυφές σκέψεις, χωρίς προϋποθέσεις. Η οικονομική στενότητα για παράδειγμα είναι μεν υπαρκτή όμως δεν τους βυθίζει σε τέλμα ούτε τους κάνει να αποδίδουν τις δικές τους δυσκολίες σε ένα έξωθεν, επιβεβλημένο κακό. Οι αναποδιές που παρουσιάζονται αποδεικνύεται πως έχουν και θετική πλευρά κι όλοι τους κατανοούν πως η ευθύνη, όπως κι η χαρά, είναι κάτι που μοιράζεται.
Το κουνέλι, η διαβόητη στο σχολείο των παιδιών Χιονονιφάδα, που για τη δασκάλα είναι κάτι σαν παντός καιρού και μαθήματος εποπτικό εργαλείο, λειτουργεί σαν καταλύτης για την οικογένεια. Αρχικά, σε πρώτο πλάνο, ενώ από ένα σημείο και μετά αποσύρεται ώστε οι ήρωες της ιστορίας να προχωρήσουν στη ζωή τους πάντα με ταπεινά αλλά στέρεα βήματα. Είναι πια έτοιμοι να βγουν από το ασφαλές κουκούλι της οικογένειας: ο μπαμπάς τολμώντας καλλιτεχνικά, η μαμά μοιράζοντας τον χρόνο και την ενέργειά της για να στηρίξει την οικογένειά της και να μην εγκαταλείψει τα δικά της όνειρα, ο Τόμι για να ζήσει την παιδική του ηλικία με την ικανοποίηση που θα του δώσει το καινούργιο του ποδήλατο, ένα διαρκές σύμβολο ελευθερίας και προόδου, κι η μικρή Άντζι χορεύοντας ανέμελα και με τόλμη τον τρελό κουνελοχορό της.
Είναι πια έτοιμοι να βγουν από το ασφαλές κουκούλι της οικογένειας.
Η Τζούντιθ Κερ εικονογράφησε την ιστορία της με όμορφα σκίτσα με μολύβι που φωτίζουν τις στιγμές της οικογενειακής ζωής που μας αφηγείται. Στο κείμενό της δεν υπάρχει τίποτε το περιττό, τίποτε το επιτηδευμένο. Η καλοδουλεμένη μετάφραση της Πετρούλας Γαβριηλίδου παραδίδει ένα κείμενο που όχι μόνο δεν θα αποθαρρύνει τα παιδιά, μα αποπνέει σεβασμό για τη γλώσσα και τους μικρούς αναγνώστες που πρωτογνωρίζουν τις χαρές της ανάγνωσης.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά πρώτης δημοτικού και μεγαλύτερα που έχουν αρχίσει να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στην ανάγνωση είτε μεγαλόφωνα είτε σιωπηλά. Είναι επίσης ιδανικό για ανάγνωση από τους γονείς.
Ποια είναι η συγγραφέας
Η Τζούντιθ Κερ είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της ιστορίας του παιδικού βιβλίου. Γερμανίδα εβραία που βρήκε καταφύγιο στην Αγγλία με την οικογένειά της το 1935 όταν η Δημοκρατία της Βαϊμάρης είχε πια δώσει τη θέση της στους Ναζί. Πολιτογραφήθηκε Βρετανή υπήκοος, σπούδασε, εργάστηκε, απέκτησε οικογένεια και δημιούργησε εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά και μυθιστορήματα για μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους αποκαλύπτοντας στους μικρούς αναγνώστες όψεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, της δράσης του Χίτλερ και των ναζιστικών θηριωδιών.
Το 1933 η οικογένεια αποφάσισε να φύγει αρχικά στην Ελβετία καθώς αντιλήφθηκαν ότι ο πατέρας της που αρθρογραφούσε κατά του ναζιστικού κόμματος θα έμπαινε στο στόχαστρο...
Γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου 1923 στο Βερολίνο. Η Άννα Τζούντιθ Γκέρτρουντ Ελένε Κερ ήταν κόρη του κριτικού θεάτρου Άλφρεντ Κερ και της μουσικοσυνθέτριας Τζούλια Άννα Φραντσίσκα Βάισμαν. Το 1933 η οικογένεια αποφάσισε να φύγει αρχικά στην Ελβετία καθώς αντιλήφθηκαν ότι ο πατέρας της που αρθρογραφούσε κατά του ναζιστικού κόμματος θα έμπαινε στο στόχαστρο ενώ έλαβαν σοβαρά υπόψη τις φήμες ότι οι Ναζί θα προχωρούσαν σε κατάσχεση των διαβατηρίων των Εβραίων.
Έχοντας από το 1936, σε ηλικία 13 ετών, εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγγλία μπόρεσε η ίδια, όπως κι ο αδελφός της Μάικλ, να ζήσει μια ανέμελη, άνετη και ασφαλή εφηβεία και να μεγαλώσει κάνοντας όνειρα για το μέλλον της. Η σκέψη πως τα πράγματα θα είχαν εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά αν η οικογένειά της είχε παραμείνει στο Βερολίνο δεν έφυγε ποτέ από το μυαλό της. Το 2002 σε συνέντευξή της στο BBC είχε πει «σκέφτομαι τους συνομίλικούς μου κάθε μέρα γιατί εγώ είχα μια τόσο χαρούμενη και γεμάτη ζωή ενώ εκείνοι θα έδιναν τα πάντα για να είχαν ζήσει έστω λίγες μέρες από τη δική μου ζωή».
Η Κερ κατά τη διάρκεια του πολέμου δούλεψε για τον Ερυθρό Σταυρό ενώ αργότερα σπούδασε με υποτροφία στο Central School of Arts and Crafts. Το 2012 της απομενήθηκε ο τιμητικός τίτλος Officer of the Order of the British Empire (OBE) για την προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία και την εκπαίδευση γύρω από το Ολοκαύτωμα. Έζησε στο Λονδίνο μέχρι τον θάνατό της στις 22 Μαΐου 2019.
Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά
Τα παιδιά θα αναγνωρίσουν την αξία της καλής ιστορίας και θα παρασυρθούν από αυτήν διασκεδάζοντας.
Για ποιο λόγο να το επιλέξουν οι ενήλικες
Ο λόγος για τον οποίο ένας ενήλικας πρέπει να επιλέξει Το Καταραμένο Κουνέλι της Τζούντιθ Κερ ανάμεσα σε τόσα άλλα βιβλία για παιδιά είναι πρώτα απ' όλα για να τους συστήσει τη σπουδαία δημιουργό του. Μαζί με την Τίγρη που ήρθε επίσκεψη, ένα βιβλίο που πρωτοκυκλοφόρησε το 1968, έκανε μεγάλη επιτυχία και εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δημοφιλές, είναι μια απολαυστική βουτιά σε έναν κόσμο όπου τα συναισθήματα εκφράζονται με λιτότητα, δεν υπάρχουν εξάρσεις, κυριαρχούν οι καθησυχαστικές φιγούρες και το τρυφερό χιούμορ.
* Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημοσιογράφος.
