Κάθε εβδομάδα η Book Press προτείνει ένα βιβλίο για παιδιά ή για εφήβους. Αυτή την εβδομάδα το βιβλίο για παιδιά δημοτικού «Μήπως είμαι βλάκας;» του Σάκη Σερέφα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Της Ελένης Κορόβηλα
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ο Φίρλος, μαθητής Γ' δημοτικού δεν σταματά να σκαρφίζεται και να φέρνει εις πέρας (εις βάρος βέβαια των συμμαθητών του) κακόβουλες σκανταλιές. Κάθε φορά που συλλαμβάνεται επ'αυτοφόρω έχει την ευφυΐα να ξεγλιστρά με μια αποστομοτική εξήγηση που μοιάζει να ικανοποιεί τους εκάστοτε υπεύθυνους ενήλικες (την τραπεζοκόμο, τη δασκάλα). Με τις αρχικές αντιδράσεις τους, συχνά από άγνοια χειρισμού, διαστάζουν να αναλάβουν δράση και επιτρέπουν σε μια δυσάρεστη κατάσταση να διαιωνίζεται. Κάποια στιγμή, ο έμπειρος εκπαιδευτικός (ο διευθυντής) θα ενεργήσει με τον πιο ενδεδειγμένο τρόπο: χωρίς να καταφύγει στην επιβολή στείρας τιμωρίας θα καταφέρει να βοηθήσει τον Φίρλο να αντιστρέψει μόνος του την κατάσταση, να απεγκλωβιστεί από τον αδιέξοδο ρόλο του και να γυρίσει το παιχνίδι υπέρ του, ανακουφίζοντας και τα υπόλοιπα παιδιά. Η δε επιλογή του διευθυντή να χρησιμοποιήσει τη γραφή ως εργαλείο αυτοσυνειδησίας για το παιδί, είναι ένα κλείσιμο του ματιού του συγγραφέα για τα ευεργετικά αποτελέσματα της δημιουργικής γραφής στα σχολεία.
Τα αστεία και τα λογοπαίγνια είναι στις σωστές δόσεις ώστε ο μικρός αναγνώστης και να διασκεδάσει αλλά και να μην παρασυρθεί κινδυνεύοντας να χάσει το νήμα.
Από όποια πλευρά κι αν δει κανείς το βιβλίο του Σάκη Σερέφα Μήπως είμαι βλάκας; δεν θα δυσκολευτεί να καταλήξει σε μια θετική αποτίμηση. Το θέμα, που είναι ο σχολικός εκφοβισμός στο δημοτικό σχολείο, προσεγγίζεται με πρωτοτυπία από τη μεριά του θύτη χωρίς μελοδραματισμούς ή διδακτισμό. Ο ήρωας, ο «βλάκας» της ιστορίας, είναι ένα «κακό» αλλά πανέξυπνο παιδί, η (τριτοπρόσωπη) αφήγηση γίνεται με ευφυέστατο τρόπο, η γλώσσα είναι δημιουργική, τα αστεία και τα λογοπαίγνια είναι στις σωστές δόσεις ώστε ο μικρός αναγνώστης και να διασκεδάσει και να μην παρασυρθεί κινδυνεύοντας να χάσει το νήμα. Η εικονογράφηση είναι πλούσια, δεν επαναλαμβάνεται, δίνει πολλά ερεθίσματα και υποστηρίζει την ιστορία δημιουργικά. Η επιλογή να δοθεί φωνή και στη Νταίζη, τη μικρή μυγούλα που ζουζουνίζει ανάμεσα στις λέξεις και τις σκέψεις, σχολιάζοντας με θεατρικότητα τις εξελίξεις αποτελεί μια ξεχωριστή πινελιά που βοηθά το παιδί να παρακολουθήσει τα τεκταινόμενα από μια λοξή, αλλά παραγωγική, οπτική εξοικειώνοντάς το με πιο σύνθετες αφηγήσεις.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται
Το βιβλίο είναι γραμμένο για να διαβαστεί από τα παιδιά που βρίσκονται στις μεσαίες τάξεις του δημοτικού. Από παιδιά, δηλαδή, που διαβάζουν με άνεση, αλλά για τα οποία το διάβασμα δεν είναι (ακόμη) μια αγαπημένη ασχολία. Επαρκείς αναγνώστες αυτής της ηλικίας, ωστόσο, ικανοί να διαβάσουν πιο αναπτυγμένες ιστορίες, δεν θα το προσπεράσουν. Αντιθέτως, θα βρουν στο βιβλίο πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία μεταξύ των οποίων τη χαρά της ανάγνωσης μιας ιστορίας με δουλεμένη γλώσσα, χωρίς καθωσπρεπισμό, που διαπραγματεύεται ένα υπαρκτό πρόβλημα προτείνοντας λύση και όχι δίνοντας γενικόλογες συμβουλές.
Ποιος είναι ο συγγραφέας
Ο πολυγραφότατος Σάκης Σερέφας γεννήθηκε το 1960 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει. Σπούδασε Μεσαιωνική και Νέα Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ το 2000 παρακολούθησε μαθήματα στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Παν/μιου Columbia ως υπότροφος του Ιδρύματος Fulbright. Εργάζεται στη μέση εκπαίδευση.
Γράφει ποίηση, θέατρο, πεζογραφία, μελέτες, κάνει μεταφράσεις και επιμελείται ανθολογίες. Γράφει επίσης βιβλία για παιδιά. Για το βιβλίο του Δρόμο παίρνω, δρόμο αφήνω (Μεταίχμιο, 2013) του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου 2014.
Ποια είναι η εικονογράφος
Η Σοφία Παπαδοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985. Μετά την αποφοίτησή της από το Ε.Μ.Π το 2009, άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική. Έχει συνεργαστεί με διάφορους εκδοτικούς οίκους (Κέδρος, Ψυχογιός) εικονογραφώντας παιδικά βιβλία.
Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά
Τα παιδιά θα αγαπήσουν ταυτόχρονα τον τρόπο (το πώς) αλλά και την ιστορία (το τι) και ειδικότερα την κατάληξή της. Αναγνωρίζοντας το πλαίσιο και τις καταστάσεις, θα γελάσουν, θα σκεφτούν και θα κατανοήσουν καλύτερα το θέμα. Τέλος, θα χαρούν τις ευχάριστες και ευφάνταστα δομημένες δραστηριότητες που επιμελήθηκε η Χαρίκλεια Τερζητάνου.
Για ποιο λόγο να το επιλέξουν οι γονείς
Επειδή το θέμα του σχολικού εκφοφισμού προσεγγίζεται με ιδιαίτερα παιγνιώδη, ανάλαφρο αλλά καίριο τρόπο από την πλευρά του νταή, του θύτη, του «κακού» που όμως δεν είναι παρά ένα έξυπνο παιδί το οποίο για τους λάθος λόγους έχει υιοθετήσει μια ταυτότητα που δεν είναι δική του και απομονώνεται στη λάθος πλευρά. Επειδή, εν τέλει, ακόμη και σε μια αδιέξοδη κατάσταση μπορεί μια ηλιαχτίδα φωτός να αντιστρέψει τα ερωτήματα ώστε να φωτιστεί η πραγματικότητα και να θριαμβεύσει το καλό.
* Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημοσιογράφος.
Μήπως είμαι βλάκας;Σάκης Σερέφας
εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου
Μεταίχμιο, 2014
Σελ. 80, τιμή εκδότη € 6,60
