PATAKIS PETIT NICOLAS 728

Για το εικονογραφημένο βιβλίο των Ανν Γκοσιννύ & Φαμπρίς Ασιόν, «Ο μικρός Νικόλας – Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;» (μτφρ. Ρίτα Κολαϊτη) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. 

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος

Ένα βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα φέρνει ξανά στην επιφάνεια τον Ρενέ Γκοσιννύ και τον Ζαν-Ζαν Σενπέ, τους δύο πασίγνωστους και αγαπημένους δημιουργούς που εμφανίστηκαν, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1950 στο Βέλγιο και λίγο αργότερα στη Γαλλία, στη δε χώρα μας τη δεκαετία του 1980, με τις περιπέτειες του Μικρού Νικόλα, αυτού του πανέξυπνου και ευαίσθητου μικρού. Η συνεχής κυκλοφορία της συγκεκριμένης σειράς, με διάφορες διασκευές και στη χώρα μας και η επιτυχία της, έγκειται στο γεγονός ότι οι δημιουργοί της και στο ποσοστό που τους αναλογεί, πέτυχαν να δώσουν και στο κείμενο και στην εικονογράφηση εκείνα τα διαχρονικά χαρακτηριστικά της παιδικής ηλικίας όπως είναι η ανεμελιά, η διάθεση για σκανταλιές και για παιχνίδι, αλλά και ό,τι όλοι μας επιθυμούμε: μια απλή, χαρούμενη κι ευτυχισμένη ζωή. Οι σκηνές δε του παρωχημένου παιδαγωγικού και κοινωνικού περικείμενου (τιμωρίες, ενίοτε η διαφοροποίηση στα φύλα κ.ά.), που εμφανίζονται στα βιβλία της σειράς, υπονομεύονται από το λεπτό και ευφυές χιούμορ και από την εν γένει δράση των μικρών ηρώων που διαπνέεται από την αποτύπωση μιας νεανικής φρεσκάδας.

Ο Ρενέ Γκοσιννύ (René Goscinny) και ο Ζαν-Ζακ Σενπέ (Zean-Jacques Sempé), με τον Μικρού Νικόλα τους, για αρκετούς της δικής μου γενιάς που δουλέψαμε σε σχολεία τη δεκαετία του ΄80, στάθηκαν ένα γενεσιουργό θάμβος (όπως άλλωστε και ο Τζιάννι Ροντάρι), το οποίο υπερέβαινε ευχάριστα αλλά και κριτικά την τότε ισχύουσα παιδαγωγική πραγματικότητα στη θεωρία και την πράξη.

Το βιβλίο Ο Μικρός Νικόλας - Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι; είναι μια μυθιστορηματική διασκευή της ομώνυμης ταινίας των A. Fredon και B. Massoubre, που βασίστηκε στο έργο των δύο σπουδαίων δημιουργών, από την κόρη του Γκοσιννύ, Άνν και τον εικονογράφο Φαμπρίς Ασιόν.

PATAKIS MIKROS NIKOLAS TI PERIMENOUME GIA NA IMASTE EFTYHISMENOI

Στο κείμενο εμφανίζονται οι δυο δημιουργοί τού Μικρού Νικόλα και οι περισσότεροι ήρωές του: ο ίδιος ο Νικόλας που είναι και ο αφηγητής, ο κοιλιόδουλος επιστήθιος φίλος του Αλσέστ, ο Ζοφρουά το πλουσιόπαιδο, ο κύριος Μπλεντύρ που μαλώνει με τον πατέρα του Νικόλα, ο όχι και τόσο καλός μαθητής Κλοταίρ, ο πλακατζής Ρούφους, ο χεροδύναμος Εντ, ο Γουρλομάτης που είναι ο επιστάτης του σχολείου κ.ά. Δεν λείπει βέβαια και ο σπασίκλας και μαρτυριάρης Ανιάν.

PATAKIS PETIT NICOLAS 728 MESA 3

Μην αναρωτηθείτε, γιατί δεν πρωταγωνιστεί κορίτσι. Το σχολείο τους είναι αρρένων. Ωστόσο εμφανίζεται η δυναμική Λουίζα, συνομίληκη του Νικόλα:

[…] Μίλησε πρώτη η Λουίζα: «Σαν πίθηκος είσαι!». Αυτό δεν μου άρεσε καθόλου και της απάντησα: «Κι εσύ είσαι κορίτσι!» Τότε η Λουίζα σηκώνει το χέρι και μου δίνει μία σφαλιάρα […] (σελ. 55-56).

Κι επίσης συμμετέχει σε ένα επεισόδιο η Μαρί-Εντβίζ, πρόσθετη ηρωίδα κατ’ απαίτηση του Νικόλα, προς τον Γκοσιννύ:

[…] Πες μου, Ρενέ. Θα μου γράψεις άλλη μια ιστορία με κορίτσι; […] (σελ. 72).

Σε όλες τις σελίδες του βιβλίου περισσεύει το χιούμορ και μια βαθυστόχαστη σοφία των καθημερινών, απλών μα και σύνθετων θεμάτων. Η παιδική ηλικία παρουσιάζεται χωρίς ίχνος διδακτισμού, όπως άλλωστε σε όλα τα βιβλία του Μικρού Νικόλα. Αναδύονται έξοχες σελίδες παιδικού παιχνιδιού, με την παιδική ηλικία να διαλέγεται με όλες τις εποχές. Συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά της έννοιας που ο Hollindale ονομάζει childness (παιδικότητα). Το παιδί, δηλαδή, να πειραματίζεται, να έχει φαντασία, δυναμικότητα, περιέργεια, να αποβλέπει στη συνεργασία και παράλληλα να είναι αυτόνομο, στην ουσία διαμορφώνοντας την παιδική ηλικιακή του κατάσταση. [Hollindale, P.(1997), Signs of Childness in Children; s Books. Stroud: Thumble Press]. Μια τέτοια προσέγγιση αποτυπώνεται και στο βιβλίο της Ann Goscinny που περιέχει και επεισόδια της σειράς. Ο Νικόλας από την οπτική του ομοδιηγητικού και ενδοδιηγητικού αφηγητή, παρουσιάζει τα γεγονότα μιλώντας γι’ αυτά στα οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος αλλά και οι δυο δημιουργοί του, συνάμα αναδεικνύοντας τη σπουδαία φιλία τους. Να πώς το αναφέρει ο Νικόλας, βέβαια, μαζί με την υπεροψία του κάθε ήρωα-πρωταγωνιστή που έχει …επίγνωση της δύναμής του:

[…] Μου εξήγησαν πώς με επινόησαν κι εγώ τους άφηνα να λένε, αλλά στην πραγματικότητα είμαι σίγουρος ότι, παρ’ όλα αυτά, λιγάκι χάρη σε μένα έγιναν διάσημοι […] (σελ.10).

PATAKIS PETIT NICOLAS 728 MESA 2

Πρόκειται για μεταμυθοπλαστική αφηγηματική τεχνική που διαπερνά το βιβλίο όχι και πολύ συνηθισμένη τουλάχιστον στην εγχώρια παραγωγή. Ο Νικόλας ρωτάει τους δημιουργούς για τη ζωή τους, λέει την γνώμη του για τη δασκάλα τους μετά από ερώτηση του Σενπέ, μαθαίνει για τη ζωή του Σενπέ από τον ίδιο αλλά και του Γκοσιννύ, ιδιαίτερα την τραγική ιστορία συγγενών του από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και του ζητά να του γράψει μια ευχάριστη ιστορία για να τον παρηγορήσει.

Είναι συγκινητικός ο διάλογος του Σενπέ με τον Νικόλα για το απρόσμενο τέλος του Γκοσιννύ. Από μια οπτική που κατακυρώνει τη διαχρονική αφηγηματική δύναμη της αληθινής λογοτεχνίας είναι ο επόμενος διάλογός τους:

[…] Ρώτησα τον Ζαν-Ζακ αν κι εγώ πέθαινα μια μέρα.
-Όχι εσύ αγοράκι μου, είσαι αιώνιο. Ο Ρενέ κι εγώ σ’ επινοήσαμε, αλλά τώρα εμείς είμαστε αυτοί που θα συνεχίσουμε να ζούμε μέσα από σένα, μου απάντησε ο Ζαν-Ζακ.
Χάρηκα όσο δεν φαντάζεστε που θα είμαστε για πάντα οι τρεις μας […] (σελ. 112).

PATAKIS PETIT NICOLAS 728 MESA 1

Υπογράμμισα στην αρχή ότι τα βιβλία του Μικρού Νικόλα είναι βιβλία που πρωτοδιάβασε η γενιά μου, αλλά είναι ακόμη και βιβλία που δεν πρέπει να λείπουν από τα διαβάσματα των νέων εκπαιδευτικών και από τις βιβλιοθήκες, όσες …υπάρχουν του σύγχρονου σχολείου. Και κάτι πολύ ευχάριστο στο συγκεκριμένο βιβλίο: τα βιογραφικά σημειώματα, στο τέλος, του Σενπέ, του Γκοσιννύ και της κόρης του καθώς και του εικονογράφου είναι δοσμένα με τη ματιά του Νικόλα. Ο Νικόλας, στο ίδιο ύφος με την αφήγηση του κειμένου, ρωτάει τους ίδιους, λέει και την άποψή του και γενικά τα συγκεκριμένα κείμενα είναι άκρως ενδιαφέροντα. Είναι εκείνη η περίπτωση κατά την οποία τα παρακειμενικά στοιχεία «συναγωνίζονται» το καθαυτό κείμενο, αποπνέοντας ένα υπόγειο χιούμορ και μια πηγαία ευαισθησία.

Κοντολογίς, μιλάμε για ένα απολαυστικό βιβλίο, θα έλεγα, ένα «έπος» της παιδικής ηλικίας και για τους ενήλικες –προπάντων για εκείνους που νοσταλγούν τις περιπέτειες του Μικρού Νικόλα–, στο οποίο απογειώνεται η παιδική ηλικία. Στο κείμενο «συμπαραστέκεται» ισάξια η εξαίρετη έγχρωμη εικονογράφηση που το ακολουθεί κατά πόδας.

*Ο ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ είναι συγγραφέας, κριτικός βιβλίων για παιδιά και εφήβους, τ. πανεπιστημιακός. Τελευταίο του βιβλίο η ποιητική συλλογή «Φεγγάρια παιδιά» (εκδ. Πατάκη).

politeia Single left 250X102

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δάχτυλο στη μύτη» της Πάουλα Μερλάν – «Κακές συνήθειες» και πώς κόβονται

«Το δάχτυλο στη μύτη» της Πάουλα Μερλάν – «Κακές συνήθειες» και πώς κόβονται

Για το εικονογραφημένο βιβλίο «Το δάχτυλο στη μύτη» (μτφρ. Χριστίνα Φιλήμονος, εκδ. Carnivora) της Πάουλα Μερλάν. Για να μπει ένα τέλος στις περιπέτειες ενός ανήσυχου δακτύλου σε μια φιλόξενη μύτη.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Συνηθίζουν να τις λένε «κακέ...

«Πέρλα, η ατρόμητη σκυλίτσα»: Όχι στον σχολικό εκφοβισμό μέσα από τη γραφή της Ιζαμπέλ Αλιέντε

«Πέρλα, η ατρόμητη σκυλίτσα»: Όχι στον σχολικό εκφοβισμό μέσα από τη γραφή της Ιζαμπέλ Αλιέντε

Για το εικονογραφημένο ββλίο «Πέρλα, η ατρόμητη σκυλίτσα» (μτφρ. Ράνια Μπουμπουρή, εικονογράφηση Σάντι Ροντρίγκεζ) της Ιζαμπέλ Αλιέντε. Πώς τα παιδιά λένε όχι στον σχολικό εκφοβισμό μέσα από τις περιπέτειες μιας σκυλίτσας, στο πρώτο βιβλίο για παιδιά της Χιλιανής μυθιστοριογράφου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις...

«Ένα δέντρο μεγαλώνει παντού» της Τασούλας Τσιλιμένη (κριτική) – Μια κουτσουπιά φέρνει τους φίλους κοντά

«Ένα δέντρο μεγαλώνει παντού» της Τασούλας Τσιλιμένη (κριτική) – Μια κουτσουπιά φέρνει τους φίλους κοντά

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Τασούλας Τσιλιμένη «Ένα δέντρο μεγαλώνει παντού» (εικονoγράφηση Χαρά Μαραντίδου, εκδ. Καλειδοσκόπιο).

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος 

Σε πλείστα όσα έργα της λογοτεχνίας –και ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Για τα βιβλία «Από την τελεία στη γραμμή. Η πρώτη μου γνωριμία με τη γραφή 1» (εκδ. Καστανιώτη) της Καλλισθένης Γιαουρτοπούλου, «Τα μυστήρια της αλφαβήτας. Μια περιπέτεια της ντετέκτιβ της τέχνης!» (εκδ. Δίπτυχο) της Νίκης Κάντζου και «Μαθαίνω μαθηματικά μέσα από την τέχνη» (εκδ. Μεταίχμιο) του Δημήτρη Χασάπη. Τρία&...

5 λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη

5 λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη

Πέντε λεπτά με τη Μαρίνα Κατσιώτη με αφορμή το εικονογραφημένο βιβλίο της «Το τετράδιο της Ηλέκτρας» (εικονογράφηση Μαιρήλια Φωτιάδου, εκδ. Μεταίχμιο) 

Επιμέλεια: Ελένη Κορόβηλα

Όπως φαίνεται από τις τάσεις της αγοράς του βι...

«Ο Φεγγαροσκεπαστής» του Ερίκ Πουιμπαρέ – Ένα ποιητικό παραμύθι για την πίστη στα όνειρα και την αλληλεγγύη

«Ο Φεγγαροσκεπαστής» του Ερίκ Πουιμπαρέ – Ένα ποιητικό παραμύθι για την πίστη στα όνειρα και την αλληλεγγύη

Για το εικονογραφημένο βιβλίο «Ο Φεγγαροσκεπαστής» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου - Άγγελος Αγγελίδης) του Ερίκ Πουιμπαρέ [Éric Puybaret] που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. 

Γράφει η Ελένη Κορόβηλα 

Λίγα λόγια για το βιβλίο

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Τι άλλο χρειαζόμαστε, μικροί και μεγάλοι, εκτός από αγάπη; Προτείνουμε πέντε συν ένα εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά, για να διαβαστούν μαζί με τους μεγάλους που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν. 

Επιλογή: Ελένη Κορόβηλα

Στο εικονογραφημένο βι...

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

Μια επιλογή βιβλίων για παιδιά, από μωρά που αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους έως προέφηβους που έχουν μπει στο Γυμνάσιο και είναι στο κατώφλι της εφηβείας. Τα βιβλία έχουν επιλεγεί από τη βιβλιοπαραγωγή του 2024. Είναι βιβλία που διευρύνουν τους ορίζοντες των παιδιών, τους προσφέρουν γνώσεις και απαντήσει...

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

Κάνοντας αντίστροφη μέτρηση μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων, παρουσιάζουμε μια επιλογή 25 βιβλίων, χριστουγεννιάτικων και αγιοβασιλιάτικων, από τα βιβλία που λάβαμε: Βιβλία για τις Γιορτές για πολύ μικρά και μικρά παιδιά που ανυπομονούν να ανοίξουν τα δώρα τους. 

Επιλογή-παρουσίαση: Ελένη Κορό...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ