Γiα την εικονογραφημένη ιστορία της Τασούλας Τσιλιμένη «Πέντε ελέφαντες στη ζούγκλα», σε εικονογράφηση της Χρύσας Σπυρίδωνος, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου
Μια ιστορία με ελέφαντες κι ένας ενεργητικός αφηγητής που αυτοαποκαλείται «άρχοντας της ζούγκλας», εν μέσω μιας πανδαισίας χρωμάτων, αναδύονται από το πρόσφατο βιβλίο της Τασούλας Τσιλιμένη με τίτλο Πέντε ελέφαντες της ζούγκλας. Πανεπιστημιακή δασκάλα η ίδια, έχει μια πολύμορφη κι επιτυχημένη πορεία: στη συγγραφή πολλών ιστοριών βραχείας φόρμας με ποικίλα θέματα προσφιλή στα παιδιά, στη θεωρία και την έρευνα σε περιοχές, μεταξύ άλλων, όπως η αφήγηση, η διδακτική της παιδικής λογοτεχνίας, οι εικονογραφημένες ιστορίες, το graphic novel (τελευταία, ως τώρα, ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη δουλειά, εκδ. Ροπή), καθώς και στην πρωτογενή παραγωγή για ενήλικες με τη συλλογή διηγημάτων Το κουμπί και άλλες ιστορίες (εκδ. Καστανιώτη) και την ποιητική συλλογή Η αφωνία του απογεύματος (εκδ. Μανδραγόρας).
Περιεχόμενο και τίτλος βρίσκονται σε μια κυκλική αφήγηση που αρχίζει, τελειώνει και ξαναρχίζει με την πλοκή και την ανάγνωσή της.
Μια ζούγκλα στον μικρόκοσμο του παιδικού δωματίου
Αλλά, πιάνω το αρχικό νήμα προκειμένου να μιλήσω για το βιβλίο, με τους πέντε ελέφαντες σε κάποια μοναδική και παράξενη ζούγκλα. Μα, μιλώντας για ζούγκλα και για άρχοντές της, έρχεται στο μυαλό μας ποιος άλλος από τον Ταρζάν, ή για εμάς τους εραστές των παλιών περιοδικών για νέους, ο Έλληνας Γκαούρ… Που όμως δεν είναι ούτε ο ένας ούτε ο άλλος στο βιβλίο της Τσιλιμένη ως αφηγητής, αλλά ένας δαιμόνιος μικρός που έχει στην …επίβλεψή του μια μικρή αγέλη ελεφάντων, τον Ελισαίο που είναι ο γκρι ελέφαντας, τη Μάρθα που είναι ο πράσινος, τον Κοκτό που είναι ο κόκκινος, τον Ρόη που είναι ο κίτρινος και τον Ορφέα που είναι ο καφετής με άσπρες βούλες.
Μαζί τους και άλλα ζώα ποντίκια, πίθηκοι, αρκούδες αλλά και η Ρίνα η μπαλαρίνα, κάνουν άνω κάτω τη ζούγκλα, συγγνώμη, το …δωμάτιο σε μια ατμόσφαιρα φιλίας, σχετικής φασαρίας, χαράς και παιχνιδιού. Φωνές αντηχούν, ποδοβολητά, παρουσιάζονται, ποδηλατάδες διαγράφονται στον ορίζοντα, ακούγονται μουσικές και ιαχές γηπέδων ποδοσφαίρου, πλεούμενα οργώνουν θάλασσες, αναγνώστες ξεφυτρώνουν, ήρωες από περιοδικά, όπως ο στρατιώτης Κέιν ή ο σκαντζόχοιρος Τζότζο και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς.
Κι όλα αυτά σε έναν μικρόκοσμο του δωματίου και συνάμα μεγάκοσμο, που εξακτινώνεται φαντασιακά στις κάθε γωνίες του, όπου το μέγιστο εισχωρεί με ονειρικό τρόπο στο ελάχιστο. Και για όλα αυτά, ένας είναι ο υπαίτιος κι ο ενορχηστρωτής κι ο εξερευνητής, που όμως πρέπει να τα βάλει, στο τέλος της μέρας σε τάξη: ο μικρός αφηγητής που γίνεται ταυτόχρονα και ακροατής του βιβλίου Πέντε ελέφαντες στη ζούγκλα. Περιεχόμενο και τίτλος βρίσκονται σε μια κυκλική αφήγηση που αρχίζει, τελειώνει και ξαναρχίζει με την πλοκή και την ανάγνωσή της.
(...) ένα απολαυστικό βιβλίο το οποίο μεταφερμένο στον υπέροχο και θορυβώδη κόσμο των μικρών παιδιών, προσφέρεται για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και, βέβαια, για τη δημιουργική γραφή, (...)
Αλλά όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ευφυές πλούσιο σκηνικό, πολυεπίπεδο και ζωντανό, που «μπαίνει» σ’ ένα βιβλίο το οποίο διαβάζει η μάνα του στον δαιμόνιο μικρό το βράδυ, προτού εκείνος κοιμηθεί. Κι επειδή όλα τα απλά και πολύχρωμα με τον χρωστήρα της Χρύσας Σπυρίδωνος, πράγματα, είναι πολύ σημαντικά, θα πρόσθετα ότι πρόκειται για ένα απολαυστικό βιβλίο το οποίο μεταφερμένο στον υπέροχο και θορυβώδη κόσμο των μικρών παιδιών, προσφέρεται για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και, βέβαια, για τη δημιουργική γραφή, περιοχές που η συγγραφέας έχει πλούσιες συγγραφικές, ερευνητικές και διδακτικές καταθέσεις.
* Ο ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ είναι τ. αν. καθηγητής του παν/μίου Αιγαίου και κριτικός λογοτεχνίας για νέους.