maus 728

Για το βιβλίο «Graphic novel και Ολοκαύτωμα: Διδακτικές προτάσεις και εφαρμογές για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση», των Γεωργίας Καραντώνα και Τασούλας Τσιλιμένη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροπή. Κεντρική εικόνα: Από το graphic novel «Maus» του Αρτ Σπίγκελμαν.

Γράφει η Αγγελική Γιαννικοπούλου

Τα graphic novels αποτελούν ένα αρκετά νέο είδος σχεδιαστικής λογοτεχνίας, που μάλλον ξεκίνησε ως μια προσπάθεια δικαίωσης της φόρμας των κόμικς μακριά από την περιφρόνηση της επίσημης λογοτεχνικής κριτικής. Η μη κωμικότητα των θεμάτων με τα οποία εξ αρχής ασχολήθηκε το νέο είδος γρήγορα εξουδετέρωσε την ελαφρότητα που είχε αποδοθεί στα κόμικς και χάρισε στη graphic novel μια αξιοσημείωτη θέση στην εκδοτική παραγωγή και τη θεωρητική μελέτη της λογοτεχνίας. Άλλωστε η δημοσίευση και βράβευση του Maus, της εμβληματικής graphic novel του Art Spiegelman, έδειξε ότι τα σοβαρότερα των θεμάτων μπορούν να παρουσιαστούν με τη γλώσσα των κόμικς χωρίς να στερούνται ευαισθησίας και οξυδέρκειας. Το είδος γρήγορα επέδειξε μια έντονη προτίμηση σε θέματα ιστορικά, μια τάση που απεδείχθη παγκόσμια μηδέ εξαιρουμένης και της Ελλάδας. Ανάμεσα στα θέματα της graphic novel συγκαταλέγεται και το τραύμα, ατομικό και συλλογικό (π.χ. Μικρασιατική Καταστροφή, προσφυγικό κ.ά.), και φυσικά το Ολοκαύτωμα.

Μάλιστα, κάτω από την καταλυτική επιρροή του Maus, το Ολοκαύτωμα ως θέμα των graphic novels κέρδισε τόση συχνότητα και τέτοια ποιότητα, ώστε γρήγορα δημιουργήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα υποκατηγορία, η Holocaust graphic novels.

Γιατί να χρησιμοποιηθούν graphic novels στη γνωριμία με την Ιστορία; και τέλος, Γιατί να διαβαστούν graphic novels για να συζητηθεί το Ολοκαύτωμα;

Σε αυτήν την κατηγορία επικεντρώνεται το βιβλίο των Καραντώνα και Τσιλιμένη Graphic novel και Ολοκαύτωμα: Διδακτικές προτάσεις και εφαρμογές για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που αποτελείται από δύο ευδιάκριτα μέρη: Στο πρώτο εξετάζεται το λογοτεχνικό είδος της graphic novel, ο προσδιορισμός της και τα στοιχεία της, καθώς επίσης και οι graphic novels που κυκλοφορούν διεθνώς με θέμα το Ολοκαύτωμα. Το πρώτο μέρος συνεχίζει με τη θέση των Holocaust graphic novels στην εκπαίδευση και κλείνει με μια ελληνική έρευνα που δείχνει τη θετική ανταπόκριση μαθητών/ μαθητριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην παρουσίαση του Ολοκαυτώματος μέσω graphic novels στα πλαίσια του μαθήματος της λογοτεχνίας. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται διδακτικές εφαρμογές, όπου συγκεκριμένες graphic novels παρουσιάζονται σε πραγματικές τάξεις σχολείων, σε συνδυασμό με επιπλέον προτάσεις για κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης.

Είναι φανερό ότι το βιβλίο, που επιχειρεί μια ευρεία και εις βάθος ανάλυση της graphic novel και ιδιαίτερα αυτής που έχει ως θέμα το Ολοκαύτωμα, υποστηρίζει και στηρίζει την εισαγωγή της στην εκπαιδευτική διαδικασία και προσφέρει στον/στην εκπαιδευτικό όλο το θεωρητικό εξοπλισμό αλλά και συγκεκριμένες διδακτικές προτάσεις προκειμένου να τον/την βοηθήσει ώστε να επιχειρήσει την εισαγωγή της στο δικό του/ της σχολείο. Γι’ αυτό και το βιβλίο απαντά με τρόπο σαφή και εύληπτο στο εύλογο ερώτημα: Για ποιο λόγο να χρησιμοποιηθούν graphic novels προκειμένου να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με μια από τις επώδυνες και επονείδιστες στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας; Η απορία θα μπορούσε να διακριθεί σε τρεις επιμέρους ερωτήσεις: Γιατί να γνωρίσουν οι μαθητές/ μαθήτριες τις graphic novels; Γιατί να χρησιμοποιηθούν graphic novels στη γνωριμία με την Ιστορία; Και τέλος, Γιατί να διαβαστούν graphic novels για να συζητηθεί το Ολοκαύτωμα;

Διδάσκοντας το «ανείπωτο» μέσα από graphic novel

Είναι αλήθεια ότι η graphic novel αρέσει πολύ στα παιδιά, μια και εξαιτίας της κυρίαρχης θέσης που κατέχει η εικόνα φαντάζει οικεία στα μάτια τους, ενθουσιάζοντας και τους πλέον απρόθυμους αναγνώστες. Εξίσου αποδεκτή από το νεαρό αναγνωστικό κοινό είναι και η κινηματογραφική αφήγηση των graphic novels, που πάντα βρίσκονται πολύ κοντά στον κινηματογράφο, με αρκετά έργα να περνούν με τεράστια ευκολία από την έντυπη graphic novel στην έβδομη τέχνη (π.χ. Περσέπολις). Επιπλέον, έρευνες έχουν επιβεβαιώσει την αξία της graphic novel στο σχολείο αναφορικά με όλα σχεδόν τα διδακτικά αντικείμενα, κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, χωρίς όμως να αποκλείεται η πρωτοβάθμια ή ακόμη και η τριτοβάθμια. Άλλες πάλι έρευνες δείχνουν ότι η ανάγνωση των graphic novels ενθαρρύνει και προωθεί την φιλαναγνωσία. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η ανάγκη καλλιέργειας του οπτικού γραμματισμού για τη γενιά που ζει στην εποχή της εικόνας, είναι φανερό γιατί η εισαγωγή της graphic novel στην εκπαίδευση παρουσιάζει πολλαπλά οφέλη. 

ROPI GRAPHIC NOVEL HOLOCAUSTΑπό την άλλη, το βιβλίο των Καραντώνα και Τσιλιμένη απαντά και αναφορικά με τη συμβολή των graphic novels στη γνώση της ιστορίας και τη συζήτηση για το Ολοκαύτωμα. Επειδή τα graphic novels επιτυγχάνουν τη σύμφυση του ιδιωτικού, της προσωπικής δηλαδή ιστορίας, με το δημόσιο, φωτίζουν μέσα από ατομικές ιστορίες την Ιστορία, εξανθρωπίζοντας τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία στο αντίστοιχο μάθημα της ιστορίας μοιάζουν να έχουν «στεγνώσει» από ανθρώπινη ψυχή. Καθώς η ιστορική αφήγηση εγκαταλείπει τη συνήθη τριτοπρόσωπη εκφορά δίνεται η δυνατότητα στους αναγνώστες να κατανοήσουν την ιστορική υποκειμενικότητα, να επιτύχουν την ενσυναίσθηση και παράλληλα να καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη. 

Στο βιβλίο των Καραντώνα και Τσιλιμένη Graphic novel και Ολοκαύτωμα ο εκπαιδευτικός, ο μελετητής της λογοτεχνίας και της ιστορίας, αλλά και ο πολίτης αυτού του κόσμου θα γνωρίσει ένα λογοτεχνικό είδος που ήρθε για να μείνει, και μια ιδιαίτερη υποκατηγορία του που έχει δώσει διεθνώς εξαιρετικά δείγματα γραφής. Θα ενημερωθεί επίσης για το εκδοτικό τοπίο, διεθνές και ελληνικό, αναφορικά με τη Holocaust graphic novel, καθώς και για τη θέση της στην εκπαίδευση σε διαφορετικές χώρες και εκπαιδευτικά συστήματα.

Και επιπλέον θα του/ της προσφερθεί ένα πλούσιο υλικό που δεν περιορίζεται μόνο σε graphic novels, αλλά κινείται σε όλο το φάσμα της λογοτεχνίας, από το μυθιστορήματα μέχρι το εικονογραφημένο βιβλίο, και της ευρύτερης κουλτούρας, με κινηματογραφικές ταινίες, προγράμματα μουσείων, μουσική, ζωγραφικούς πίνακες και άλλες εκφράσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, προκειμένου να βρεθούν οι τρόποι ώστε να ειπωθεί το «ανείπωτο», και μάλιστα σε παιδιά και εφήβους.


Η Αγγελική Γιαννικοπούλου είναι Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας.

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Καλοκαιρινή γιορτή: Σκέψεις και προτάσεις για τις παραστάσεις του τέλους της σχολικής χρονιάς

Καλοκαιρινή γιορτή: Σκέψεις και προτάσεις για τις παραστάσεις του τέλους της σχολικής χρονιάς

Σκέψεις για τα θεατρικά ανεβάσματα για το τέλος της σχολικής χρονιάς με αφορμή τη σειρά πέντε  βιβλίων «Σχολική Σκηνή» της Ίλιας Λακίδου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάπα. Ιδέες και προτάσεις για τους εκπαιδευτικούς μια που «μια γιορτή στο δημοτικό σχολείο δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση». 

...

«Θεατροπαιδαγωγική επιστήμη και έρευνα» (συλλογικός τόμος) – Πώς το θέατρο μπορεί να γίνει προνομιακό πεδίο της ελληνικής εκπαιδευτικής πρότασης διεθνώς

«Θεατροπαιδαγωγική επιστήμη και έρευνα» (συλλογικός τόμος) – Πώς το θέατρο μπορεί να γίνει προνομιακό πεδίο της ελληνικής εκπαιδευτικής πρότασης διεθνώς

Για τον συλλογικό τόμο «Θεατροπαιδαγωγική επιστήμη και έρευνα» σε επιμέλεια Κωνσταντίνου Μαστροθανάση και Μαρίας Κλαδάκη με τις συμβολές 33 αναγνωρισμένων ακαδημαϊκών και μελετητών από την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Σλοβενία,  που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο. Κεντρική εικόνα: Μαθητές της Γ’ τ...

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Μαθαίνω αλλιώς: 3 βιβλία που ενισχύουν τις μαθησιακές δεξιότητες συνδυάζοντας τη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις τέχνες

Για τα βιβλία «Από την τελεία στη γραμμή. Η πρώτη μου γνωριμία με τη γραφή 1» (εκδ. Καστανιώτη) της Καλλισθένης Γιαουρτοπούλου, «Τα μυστήρια της αλφαβήτας. Μια περιπέτεια της ντετέκτιβ της τέχνης!» (εκδ. Δίπτυχο) της Νίκης Κάντζου και «Μαθαίνω μαθηματικά μέσα από την τέχνη» (εκδ. Μεταίχμιο) του Δημήτρη Χασάπη. Τρία&...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Γιατί να διαβάσουν τα παιδιά τον «Μάγκα» της Πηνελόπης Δέλτα σε γκράφικ νόβελ – Ο σκιτσογράφος Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης επανασυστήνει το διάσημο φοξ τεριέ

Γιατί να διαβάσουν τα παιδιά τον «Μάγκα» της Πηνελόπης Δέλτα σε γκράφικ νόβελ – Ο σκιτσογράφος Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης επανασυστήνει το διάσημο φοξ τεριέ

Ο εικονογράφος και δημιουργός κόμικς Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης επανασυστήνει στο παιδικό και νεανικό κοινό το κλασικό έργο της Πηνελόπης Δέλτα «Ο Μάγκας» σε μια ενδιαφέρουσα διασκευή σε γκράφικ νόβελ. Πόσο επίκαιρη παραμένει η ιστορία και ποιες αλλαγές έγιναν ώστε η νέα αφηγηματική εκδοχή να απευθύνεται στο σημερινό ...

Καλοκαιρινή γιορτή: Σκέψεις και προτάσεις για τις παραστάσεις του τέλους της σχολικής χρονιάς

Καλοκαιρινή γιορτή: Σκέψεις και προτάσεις για τις παραστάσεις του τέλους της σχολικής χρονιάς

Σκέψεις για τα θεατρικά ανεβάσματα για το τέλος της σχολικής χρονιάς με αφορμή τη σειρά πέντε  βιβλίων «Σχολική Σκηνή» της Ίλιας Λακίδου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάπα. Ιδέες και προτάσεις για τους εκπαιδευτικούς μια που «μια γιορτή στο δημοτικό σχολείο δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση». 

...

«Το κατέβασμα του φεγγαριού» του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη (κριτική) – Λαογραφικός τρόμος για νεαρούς και μεγαλύτερους αναγνώστες

«Το κατέβασμα του φεγγαριού» του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη (κριτική) – Λαογραφικός τρόμος για νεαρούς και μεγαλύτερους αναγνώστες

Για τη νουβέλα τρόμου του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη «Το κατέβασμα του φεγγαριού», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, με σχέδια του Kanellos Cob. Στην κεντρική φωτογραφία, ένα από τα σχέδια του Kanellos Cob.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Γιορτή της Μητέρας: Βιβλία για μικρά παιδιά και τις μαμάδες τους

Γιορτή της Μητέρας: Βιβλία για μικρά παιδιά και τις μαμάδες τους

Μια επιλογή βιβλίων για τη σχέση μητέρας-παιδιού με αφορμή τη Γιορτή της Μητέρας. Εικόνα: Χριστίνα Πουλμέντη, 9 ετών, Παιδικό Εργαστήρι Δήμου Αγ. Παρασκευής, Αθήνα. Από τις συλλογές του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης. 

Επιλογή-παρουσίαση: Ελένη Κορόβηλα

...
Ντετέκτιβ, κατάσκοποι, μυστήρια: 7 σειρές αστυνομικών βιβλίων και κόμικς για παιδιά

Ντετέκτιβ, κατάσκοποι, μυστήρια: 7 σειρές αστυνομικών βιβλίων και κόμικς για παιδιά

Επτά σειρές αστυνομικών μυθιστορημάτων, εικονογραφημένων βιβλίων και κόμικ που μετατρέπουν τους μικρούς αναγνώστες σε ντετέκτιβ. Μια σχολή κατασκόπων, ένας γάτος ερευνητής, μια νεαρή εκδοχή της Άγκαθα Κρίστι, δυο αδέρφια που επαναφέρουν την τάξη στην πολυκατοικία τους, μια διασκευή σε κόμικ των κλασικών έργων της Έν...

«Δον Κιχώτης» για παιδιά από τον Θίασο του Ηλία Καρελλά (κριτική): Από την παράσταση στα βιβλία

«Δον Κιχώτης» για παιδιά από τον Θίασο του Ηλία Καρελλά (κριτική): Από την παράσταση στα βιβλία

«Δον Κιχώτης» από το Θίασο του Ηλία Καρελλά στη σκηνή του Θεάτρου Κάππα. Μια παράσταση για όλη την οικογένεια, με το βλέμμα στην επόμενη θεατρική περίοδο και τις διεθνείς σκηνές και ορισμένες αναγνωστικές προτάσεις για τα παιδιά, τους εφήβους, τους ενήλικες.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ