Για την πολυτελή έκδοση «Μαίρη Πόπινς» (μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη) της P.L. Travers σε επιμέλεια και εικονογράφηση της Λόρεν Τσάιλντ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Γράφει η Ελένη Κορόβηλα
Στις ιστορίες της Πάμελα Λύντον Τράβερς τον τόνο δίνει μια φράση μαγική: σούπερ-καλι-φρατζιλίστικ-εξπιαλιντόσιους. Η φράση ανήκει βέβαια στη Μαίρη Πόπινς, μια ηρωίδα που αποτελεί κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Για τον δυτικό κόσμο, τουλάχιστον. Είναι το όνομα της... πρακτικά τέλειας νταντάς, συνώνυμο της φρεσκάδας, του ανοιχτού πνεύματος και της απεριόριστης αποδοχής, της συμπεριληπτικότητας όπως θα λέγαμε σήμερα.
Πολύ πριν ο Ουόλτ Ντίσνεϊ αποφασίσει να δώσει μορφή στην υπέρτατη φροντίστρια παιδικών ψυχών με την Τζούλι Άντριους στην αξεπέραστη ταινία μιούζικαλ του 1964, μια Αγγλοαυστραλέζα συγγραφέας και ηθοποιός, γεννημένη το 1899, μια δραστήρια κι ανήσυχη καλλιτέχνης που έγραφε ποίηση και κριτικές θεάτρου αλλά και έπαιζε στο θέατρο, η Πάμελα Λύντον Τράβερς, έπλασε αυτόν τον μαγικό γυναικείο χαρακτήρα της λογοτεχνίας για παιδιά.
Η πρώτη ιστορία της Μαίρη Πόπινς κυκλοφόρησε το 1934, αλλά διαδραματίζεται πολλά χρόνια νωρίτερα. Βρισκόμαστε στην οδό Κερασιάς, στο Λονδίνο. Κι έχει αρχίσει να φυσά… ανατολικός άνεμος. Στο σπίτι της οικογένειας Μπανκς αυτό έχει γίνει αισθητό.
Με έναν τρόπο αναπάντεχο και σαρωτικό, οι ζωές της των μελών της οικογένειας του ευσυνείδητου τραπεζίτη θα αλλάξουν για πάντα. Η Τζέιν και ο Μάικλ πρωτίστως, αλλά και τα δίδυμα αδελφάκια τους, θα πάρουν μαθήματα χαράς κι αυτοπεποίθησης και θα μάθουν ότι οι λοξές ματιές στα γεγονότα αναδεικνύουν πλευρές αθέατες, και ότι κανένα εμπόδιο δεν είναι αξεπέραστο. Δεν χρειάζεται πάντα σύγκρουση, ίσως να μπορείς απλώς να πετάξεις λίγο πιο ψηλά.
Ποιος δεν θέλει κοντά του κάποιον ή κάποια που κάνοντας τα πάντα ανάποδα τα κάνει να μοιάζουν -και να είναι- ολόσωστα;
Μέσα από τη μοναδική τσάντα της –φαινομενικά άδεια αλλά γεμάτη με ό,τι μπορεί να έχει ανάγκη ο καθένας ανά πάσα στιγμή– η ανυπέρβλητη νταντά θα βγάλει τα μαγικά σιρόπια της και με μια μονάχα κουταλιά η χαρά θα απλωθεί και θα γίνει κολλητική.
Η Μαίρη Πόπινς διαβάζεται σήμερα ως πρότυπο για την ανεξαρτησία της, τη σιγουριά της, το πνεύμα της και την μεγάλη της διαύγεια να αντιλαμβάνεται ότι κάθε κατάσταση όσο γκρίζα κι αδιέξοδη κι αν μοιάζει έχει πάντοτε και μια άλλη -φωτεινή- πλευρά.
Οι ανορθόδοξες μέθοδοί της και τα αλλόκοτα φερσίματά της, όλα αυτά που την κάνουν μυστηριώδη, την κάνουν ταυτόχρονα και τόσο ανοιχτή και οικεία. Ποιος δεν θέλει κοντά του κάποιον ή κάποια που κάνοντας τα πάντα ανάποδα τα κάνει να μοιάζουν -και να είναι- ολόσωστα;
Η Μαίρη Πόπινς έχει μια μαγική ομπρέλα, μια μαγική τσάντα, μαγικά σιρόπια, έναν αγαπημένο φίλο που ενσαρκώνει τη χαρά της ζωής μέσα από τις δυσκολίες της βιοπάλης, τον Μπερτ, και βέβαια ξέρει μ’ ένα κροτάλισμα των δακτύλων της ή μ’ ένα γλυκό χαμόγελο να κάνει τα δύσκολα εύκολα στο λεπτό.
 |
|
Η Π. Λ. ΤΡΑΒΕΡΣ γεννήθηκε το 1899 στο Μέριμποροου, στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας. Είχε δύο αδελφές. Ήταν φανατική αναγνώστρια και αγαπούσε ιδιαίτερα κάθε λογής μύθους και θρύλους, αλλά σύντομα στράφηκε στο διάβασμα των βιβλίων που δανειζόταν από τη βιβλιοθήκη η μητέρα της (κάτι που προϋπέθετε να τρυπώνει κρυφά στο δωμάτιό της όσο εκείνη κοιμόταν!). Η συγγραφέας κρατούσε την ιδιωτική της ζωή κρυφή. Έζησε για λίγο στην Ιρλανδία και στο Λονδίνο, και ταξίδευε συχνά στην Αμερική, όπου και επισκέφθηκε τα Κολέγια Σμιθ και Ράντκλιφ στη Μασαχουσέτη ως φιλοξενούμενη συγγραφέας. Επιπλέον αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ στο Κολέγιο Τσάταμ στο Πίτσμπεργκ. Παρότι δούλεψε ως γραμματέας, χορεύτρια και ηθοποιός, η αληθινή αγάπη της Τράβερς ήταν η συγγραφή, και για πολλά χρόνια ήταν δημοσιογράφος. Τον καιρό που ανάρρωνε από μια σοβαρή ασθένεια έγραψε τη Μαίρη Πόπινς – «Για να περάσω την ώρα μου, αλλά και για να καταγράψω κάτι που είχα στο μυαλό μου πάρα πολύ καιρό», είχε πει. Το 1977 τιμήθηκε με το αστέρι του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 97 ετών. Στη φωτογραφία με τη Τζούλι Άντριους (αριστερά) και τον Ουόλτ Ντίσνεϊ (κέντρο). |
Από πού αντλεί όμως το κέφι της; Ο χαρακτήρας της Μαίρη Πόπινς είναι καλοδουλεμένος και καθόλου μονοδιάστατος. Προτού βρεθεί στην πόρτα των Μπανκς, που τόσο την έχουν ανάγκη, έχει υπάρξει μια γυναίκα με προσωπική ζωή και προσωπικούς θησαυρούς, φίλους, ιστορίες να θυμηθεί και να διηγηθεί, ανθρώπους που την αγαπούν και αποζητούν λίγες στιγμές μαζί της. Στην ιστορία της Τράβερς θα αναρωτηθεί κανείς, τι μαθήματα κρατούν τα παιδιά της οικογένειας Μπανκς, και κατ' επέκταση οι μικροί αναγνώστες, από τις βόλτες τους μαζί της; Στιγμές εκρηκτικής χαράς και γέλιου σίγουρα, αλλά και έναν νέο τρόπο να βλέπουν τους αόρατους ανθρώπους γύρω τους, όπως για παράδειγμα μέσα από τη μαγική ιστορία της γυναίκας με τα πουλιά.
«Ο Μάικλ πλησίασε τη Γυναίκα με τα Πουλιά και της έδωσε τέσσερα νομίσματα της μισής πένας. «Ταΐστε τα πουλιά, δυο πένες το σακουλάκι!» είπε η Γυναίκα με τα Πουλιά κι έβαλε ένα σακουλάκι ψίχουλα στο χέρι του, ενώ έκρυβε τα χρήματα στις σούρες της πελώριας μαύρης φούστας της. «Γιατί δεν έχετε σακουλάκια της μιας πένας;» είπε ο Μάικλ. «Θα μπορούσα τότε ν’ αγοράσω δύο». «Ταΐστε τα πουλιά, δυο πένες το σακουλάκι!» είπε η Γυναίκα με τα Πουλιά, κι ο Μάικλ ήξερε πως δεν είχε νόημα να της κάνει παρόμοιες ερωτήσεις. Είχαν προσπαθήσει πολλές φορές μαζί με την Τζέιν, αλλά το μόνο που έλεγε η Γυναίκα με τα Πουλιά, το μόνο που κατάφερνε να λέει ήταν: «Ταΐστε τα πουλιά, δυο πένες το σακουλάκι!» Όπως κι ένα ρολόι με κούκο που λέει μόνο «Κούκου» όποια ερώτηση κι αν του κάνεις. Η Τζέιν, ο Μάικλ και η Μαίρη Πόπινς σκόρπισαν τα ψίχουλα στο έδαφος κυκλικά, και σύντομα, ένα ένα στην αρχή και μετά δυο δυο και τρία τρία, τα πουλιά κατέβηκαν από τον Άγιο Παύλο.»
«Να δημιουργήσεις έναν φανταστικό κόσμο τόσο συναρπαστικό που όλοι θέλουν να πιστέψουν σ’ αυτόν»
Διαβάζοντας τις ιστορίες της Μαίρη Πόπινς τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι που ξαναπιάνουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο που μας μεταφέρει στον πνευματώδη και γεμάτο χαρά, αισιοδοξία και προοπτική κόσμο της σπιρτόζας νταντάς, εντοπίζουμε ένα πρόσωπο, έναν χαρακτήρα που φωτίζεται κι ωφελείται από την παρουσία της ίσως περισσότερο κι από τα παιδιά. Είναι ο κύριος Μπανκς. Η πατρική φιγούρα που γκρεμοτσακίζεται, ανασυντάσσεται και αποκαθίσταται.
Όταν πια φυσά Δυτικός Άνεμος, παιδιά και γονείς σημαίνει ότι έχουν πάρει όση δόση μαγείας είχαν ανάγκη και μπορούν πια μόνοι τους να τα βγάλουν πέρα. Με πυξίδα τον τρόπο της Μαίρη Πόπινς.
Το σημείωμα αυτό γράφτηκε με αφορμή την πολυτελή έκδοση της ιστορίας της Μαίρη Πόπινς που κυκλοφορεί σε μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Σε αυτή την έκδοση την εικονογράφηση έχει κάνει η Βρετανίδα Λόρεν Τσάιλντ, που εκτός από εικονογράφος είναι και συγγραφέας βιβλίων για παιδιά.
Το έκανε επιλέγοντας επτά από τις χαρακτηριστικότερες ιστορίες της και εικονογραφώντας τες με σεβασμό στο πνεύμα της Τράβερς και με ευρηματικότητα και φροντίδα ώστε να δώσει μια σύγχρονη εικόνα στην αγαπημένη ηρωίδα χωρίς να της στερήσει τη μαγεία της.
Στον πρόλογό της θυμάται την πρώτη δική της γνωριμία με τη Μαίρη Πόπινς, όταν ήταν παιδί μέσω του μιούζικαλ της Ντίσνεϊ, και παρατηρεί: «Αυτή είναι για μένα η τέχνη μιας καλής ιστορίας, ανεξάρτητα από το μέσο που θα χρησιμοποιήσεις για να τη διηγηθείς. Να δημιουργήσεις έναν φανταστικό κόσμο τόσο συναρπαστικό που όλοι θέλουν να πιστέψουν σ’ αυτόν».
Ιστορίες επιλεγμένες από το κλασικό μυθιστόρημα για παιδιά «Μαίρη Πόπινς» της Πάμελα Λύντον Τράβερς σε νέα εικονογράφηση από τη Λόρεν Τσάιλντ και καλοδουλεμένη στη λεπτομέρειά της μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
*Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.
Μπορείτε να ακούσετε το επεισόδιο podcast για την πολυτελή έκδοση «Μαίρη Πόπινς» σε επιμέλεια και νέα εικονογράφηση της Λόρεν Τσάιλντ, όπως παρουσιάστηκε στη σειρά «Να ένα βιβλίο για παιδιά» του pod.gr
