KAPON MOUSIKH kentrki

Για το βιβλίο γνώσεων «Η Ιστορία της Μουσικής για παιδιά» (μτφρ. Ηλίας Μαγκλίνης) των Μέρι Ρίτσαρντς και Ντέιβιντ Σβάιτσερ, σε εικονογράφηση Ρόουζ Μπλέικ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Η μουσική είναι ένα από τα βασικά κεφάλαια του σχολείου της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ορισμένοι από τους βασικούς στόχους μιας μουσικής αγωγής για παιδιά, όπως περιγράφονται γενικά και ειδικά κατά τάξη, τα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας αναφέρουν ότι τα παιδιά είναι απαραίτητο να αναπτύξουν θετική στάση και αγάπη προς τη μουσική, να ακούν διάφορα είδη της και να αναγνωρίζουν τα βασικά τους στοιχεία, να ακούνε προσεκτικά τα μουσικά όργανα, να συνθέτουν και να παίζουν μουσική από διάφορες εποχές και κουλτούρες. Ακόμα, να εξερευνούν, να επιλέγουν, να ταξινομούν και να αρχίζουν να ελέγχουν ήχους από διάφορες πηγές κ.ά. (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2002, σελ.409-418).

Το εν λόγω βιβλίο συμπτύσσοντας εύληπτα και ουσιαστικά, πολλούς από τους προαναφερόμενους στόχους, θα έλεγα ότι, σε μεγάλο βαθμό, τους επιτυγχάνει, μέσα από μια «συνομιλία» των στοιχείων της μουσικής σε συνάφεια με την ακουστική και αισθητική πρόσληψή τους, προβάλλοντάς τους σε ατομικό, κοινωνικό και ιστορικό επίπεδο. Αρχίζει με μια εισαγωγή όπου παρουσιάζονται με παιγνιώδη και συνάμα ζωντανό τρόπο (σκίτσα σε συννεφάκια που θυμίζουν κόμικς) οι συντελεστές του (οι δύο συγγραφείς που είναι και μουσικοί και η εικονογράφος μέλος χορωδίας).

Το εν λόγω βιβλίο συμπτύσσοντας εύληπτα και ουσιαστικά, πολλούς από τους προαναφερόμενους στόχους, θα έλεγα ότι, σε μεγάλο βαθμό, τους επιτυγχάνει...

Στο κάθε κεφάλαιο, από τα επτά, του βιβλίου στις δυο πρώτες σελίδες του, παρουσιάζεται το περιεχόμενό του με τα λεγόμενα σχετικών με αυτό εμβληματικών προσώπων, αντικειμένων ή και συμβόλων. Στο πρώτο κεφάλαιο με τον τίτλο «Τι είναι Μουσική;», δύο πουλιά διαφημίζουν τις φωνές τους ή μάλλον τους ήχους που παράγουν όχι, βέβαια, χωρίς σκοπό. Αλλά, για να προβληθούν στη συνέχεια στο μουσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον μέσα από τα διάφορα μουσικά όργανα. Στα επόμενα πέντε κεφάλαια με τους τίτλους «Εξερευνώντας τη μουσική», «Γράφοντας μουσική», «Νιώθοντας τη μουσική», «Διαβάζοντας μουσική», «Παίζοντας και ακούγοντας μουσική», διάφοροι δημιουργοί από πολλούς χώρους, όπως ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο Τζίμυ Χέντριξ, η Έβελιν Γκλένι, ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Ντέιβιντ Μπόουι, η Μπιγιονσέ, ο Τόμας Έντισον και πολλοί άλλοι, ο καθένας/η καθεμιά, ανάλογα με τη δράση του/της, εξιστορεί στιγμιότυπα της ζωής του/της που έχουν σχέση με τη μουσική, αναφέρεται στα μουσικά όργανα που χρησιμοποιεί και στην απόλαυση της μουσικής με όλες τις αισθήσεις, στην έμπνευση που προσφέρει και στη συμβολή της επιστήμης του/της στην ανάπτυξη της μουσικής. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο «Ποιο είναι το μέλλον της μουσικής» η εσχάτως διάσημη έφηβη Μπίλυ Έιλις, μιλάει για την προσωπική της ασχολία και την εμπλοκή της με τη μουσική, ένας αλγόριθμος υπολογιστή δηλώνει την παρουσία του και κάποια νήπια αναρωτιούνται για το μέλλον της μουσικής.

Παρουσιάζονται ο τόπος και ο τρόπος παιξίματος και ακρόασης της μουσικής μέσα από την αναφορά σε μεγάλα φεστιβάλ (βεβαίως και δεν παραλείπεται το εμβληματικό του Γούντστοκ) και διάσημους καλλιτέχνες και το είδος της μουσικής που υπηρέτησαν και ο τρόπος ηχογράφησης της μουσικής, από τον φωνόγραφο μέχρι τους ψηφιακούς δίσκους.

Ειδικότερα, ο μικρός αναγνώστης και η μικρή αναγνώστρια παρωθούνται παιγνιωδώς, μέσω μιας γάτας που τους καλεί να την ακολουθήσουν, να γνωρίσουν, εξερευνώντας και ανακαλύπτοντας, τον μαγικό κόσμο της μουσικής...

Ειδικότερα, ο μικρός αναγνώστης και η μικρή αναγνώστρια παρωθούνται παιγνιωδώς, μέσω μιας γάτας που τους καλεί να την ακολουθήσουν, να γνωρίσουν, εξερευνώντας και ανακαλύπτοντας, τον μαγικό κόσμο της μουσικής, να ταξιδέψουν στο παρελθόν αναζητώντας τους πρώτους ήχους της μουσικής από το θησαυροφυλάκιο της φύσης και από τα πρώτα μουσικά όργανα, να μάθουν για τη μουσική που γεννήθηκε σε διάφορες χώρες και εποχές, ακόμη και τη σχέση της μουσικής με την εξουσία, να πληροφορηθούν για την περφόρμανς, την όπερα και για διάσημους καλλιτέχνες όπως ο Έλβις Πρίσλεϊ ή ο Τζωρτζ Χάρισον κ.ά. Επίσης, να νιώσουν πώς γράφεται η μουσική από τις εμπειρίες δημιουργών, να πληροφορηθούν για τη σύνθεση, τον αυτοσχεδιασμό και για τα είδη των οργάνων πάντα, βέβαια, με την παράθεση διάσημων ονομάτων.

Από τα πλέον ενδιαφέροντα κεφάλαια, είναι εκείνο που αναφέρεται στον τρόπο που η μουσική γεννά συναισθήματα. Αρχίζει με το πώς οι μελωδίες πυροδοτούν τον εγκέφαλό μας κι έτσι ο καθένας επιλέγει διαφορετικούς συνδυασμούς ρυθμών, συνεχίζει με την σπουδαιότητα της γλώσσας της μουσικής η οποία ενώνει τους ανθρώπους και εμπνέει της ζωή τους και τους αγώνες για έναν καλύτερο κόσμο (στο σημείο αυτό αναφέρονται ο Μπόμπ Ντύλαν, η Τζόαν Μπαέζ κι η συμμετοχή τους σε ιστορική ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ) και «τελειώνει» με τη μουσική που ενέπνευσε μεγάλους μουσουργούς και την καταλυτική της επιρροή στον κινηματογράφο. Ακολούθως, ο αναγνώστης βλέπει πώς γράφεται και διασώζεται η μουσική, από την προφορική παράδοση, την αποτύπωσή της στο πεντάγραμμο αλλά και στη ζωγραφική από εμπνευσμένους ζωγράφους, με θαυμαστό τρόπο μέσω των αισθήσεών τους. Τέλος, παρουσιάζονται ο τόπος και ο τρόπος παιξίματος και ακρόασης της μουσικής μέσα από την αναφορά σε μεγάλα φεστιβάλ (βεβαίως και δεν παραλείπεται το εμβληματικό του Γούντστοκ) και διάσημους καλλιτέχνες και το είδος της μουσικής που υπηρέτησαν καθώς και ο τρόπος ηχογράφησης της μουσικής, από τον φωνόγραφο μέχρι τους ψηφιακούς δίσκους. Με το μέλλον της μουσικής περατώνεται το κύριο μέρους του βιβλίου, μέσα από τις αναφορές στις δυνατότητες της τεχνολογίας και τη διαδραστική μουσική. Στο τέλος, παρατίθεται ένα λεπτομερές εικονογραφημένο χρονολόγιο εφευρέσεων των ποικίλων μουσικών οργάνων.

KAPON MOUSIKH schweitzer

 Ο David Schweitzer είναι συνθέτης και τραγουδοποιός. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1975. Έχει γράψει μουσική για παιδικές τηλεοπτικές εκπομπές, επίσης ντοκιμαντέρ και δράματα, συμπεριλαμβανομένης της ταινίας Emma (2020). Μαζί με τη Mary Richards διευθύνει μια παιδική ορχήστρα στο Λονδίνο.

Πρόκειται για ένα πρωτότυπο βιβλίο, πολυθεαματικό, για παιδιά και ενήλικες που δεν πρέπει να λείπει από καμιά σχολική ή άλλη βιβλιοθήκη, το οποίο καλύπτει τους βασικούς στόχους των σύγχρονων αναλυτικών προγραμμάτων του σχολείου συν έναν παραπάνω: με την καλαισθησία του πληροί τον βασικό όρο του βιβλίου ως αντικειμένου, που μαγνητίζει κυριολεκτικά το παιδί και τον ενήλικο.

Βέβαια, ένα βιβλίο, όπως το παρουσιαζόμενο, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ζωντανή μουσική και τα διάφορα όργανα που την παράγουν. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς ειδικότητας ως εργαλείο προκειμένου τα παιδιά να αγαπήσουν τη μουσική, να επιλέξουν το κατάλληλο όργανο (στο σχολείο αν υπάρχει η δυνατότητα ή αν θέλουν περαιτέρω να ασχοληθούν με τη μουσική) κι έτσι να ενισχυθούν οι ανάλογες δεξιότητες ακόμη και οι πρωτόλειες παιδικές συνθέσεις. Επιπλέον, τα παιδιά μέσα από τα ιστορικά στοιχεία που παρατίθενται και τη συμβολή διάσημων προσωπικοτήτων, μαθαίνουν να συνδέουν τη μουσική με την κοινωνική και ιστορική πραγματικότητα. Επίσης, το συγκεκριμένο βιβλίο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί και ανεξάρτητα από το μάθημα της μουσικής, για παράδειγμα, σε ένα πρόγραμμα φιλαναγνωσίας. Ως ένα βιβλίο γνώσεων, εμπλουτίζει τις γνώσεις των παιδιών και τα παρακινεί για περαιτέρω ανάγνωση συναφών βιβλίων γνώσεων αλλά και λογοτεχνικών με θέμα τους τη μουσική.

Η εικονογράφηση σε σκίτσα και με απαλά φωτεινά χρώματα, προσδίδει μια ηρεμία και άλλοτε ένταση ανάλογα με τις πληροφορίες και τον ζωντανό, θα τον έλεγα, μουσικό τρόπο, που αναδύονται.

Kapon Editions Istoria ths mousikhs exwfylloΗ ανάγνωση των κεφαλαίων εξελίσσεται με γλαφυρό τρόπο και γοργό αλλά ξεκάθαρο ρυθμό σε μια υποδειγματική μετάφραση του Ηλία Μαγκλίνη. Η δε εικονογράφηση σε σκίτσα και με απαλά φωτεινά χρώματα, προσδίδει μια ηρεμία και άλλοτε ένταση ανάλογα με τις πληροφορίες και τον ζωντανό, θα τον έλεγα, μουσικό τρόπο, που αναδύονται. Πρόκειται για ένα πρωτότυπο βιβλίο, πολυθεαματικό, για παιδιά και ενήλικες που δεν πρέπει να λείπει από καμιά σχολική ή άλλη βιβλιοθήκη, το οποίο καλύπτει τους βασικούς στόχους των σύγχρονων αναλυτικών προγραμμάτων του σχολείου συν έναν παραπάνω: με την καλαισθησία του πληροί τον βασικό όρο του βιβλίου ως αντικειμένου, που μαγνητίζει κυριολεκτικά το παιδί και τον ενήλικο.

Και, βέβαια, δεν θα παραλείψω να αναφέρω κι έναν επιπλέον λόγο που το συγκεκριμένο βιβλίο, πέρα από απολαυστικό κατά την ανάγνωση από μικρούς και μεγάλους, πέρα από τα προαναφερόμενα περί στόχων και δεξιοτήτων, είναι έγκυρο και αξιόπιστο. Γιατί στο τέλος του παραθέτει ένα κατατοπιστικό γλωσσάρι, ιδέες για ακρόαση μουσικής μέσα από έναν κωδικό για πρόσβαση στην ηλεκτρονική playlist, αλλά κυρίως γιατί παραθέτει βιβλιογραφία και κατάλογο αρκετών εικόνων – πέρα από το ύφος της εικονογράφου. Πληροφορίες, δηλαδή, απαραίτητες για ένα βιβλίο γνώσεων που, δυστυχώς, λείπουν από πολλά βιβλία γνώσεων τα οποία στερούν τον αναγνώστη και τον καθοδηγητή και γιατί όχι συναναγνώστη του (δάσκαλο ή γονιό), να (συν)ερευνήσει περαιτέρω, μιας και ο κύριος σκοπός των βιβλίων γνώσεων είναι η ενεργοποίηση του αναγνώστη.

* Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι τ. αναπλ. καθηγητής Παν/μίου Αιγαίου, κριτικός βιβλίου για νέους. Τελευταίο του βιβλίο (επιμέλεια): «Η λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους χωρίς ευτυχισμένο τέλος» (ερμηνευτικές προσεγγίσεις), Αθήνα, Παπαδόπουλος.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Εκτός από το να μας φέρνει κοντά, η μουσική μπορεί να εμπνεύσει μεγάλες αλλαγές. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Κίνημα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1960 που αξίωνε ίση μεταχείριση για τους Αφροαμερικανούς. Τραγουδιστές όπως η Μαχάλα Τζάκσον (1911-1972), ο Μπομπ Ντύλαν (γεν. 1941) και η Τζόαν Μπαέζ (γεν. 1941), μεταξύ άλλων, τραγούδησαν σε ένα κοινό 250.000 ατόμων στην πορεία στην Ουάσινγκτον το 1963, όπου ο Δρ Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ ο νεότερος (1929-1968) εκφώνησε τον ιστορικό του λόγο Έχω ένα όνειρο (I Have a Dream). Τραγούδια όπως Θα το ξεπεράσουμε (We Shall Overcome) και Οι καιροί αλλάζουν (The Times They Are A-Changin΄) δεν ενέπνευσαν απλώς με τους στους στίχους τους – οι μελωδίες τους βοήθησαν τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι ο κόσμος θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ένα καλύτερο μέρος. Ίσως μια μέρα να γράψεις και εσύ ένα τραγούδι που θα βοηθήσει στο να αλλάξουν τα πράγματα» (σελ. 55).

politeia link more

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μικρασιατική Καταστροφή, Η μεγάλη εικόνα της μικρασιατικής μας περιπέτειας» της Δέσποινας Μ. Δαμιανού (κριτική) – Μια αφήγηση για παιδιά και εφήβους

«Μικρασιατική Καταστροφή, Η μεγάλη εικόνα της μικρασιατικής μας περιπέτειας» της Δέσποινας Μ. Δαμιανού (κριτική) – Μια αφήγηση για παιδιά και εφήβους

Για το βιβλίο της Δέσποινας Μ. Δαμιανού «Μικρασιατική Καταστροφή – Η μεγάλη εικόνα της μικρασιατικής μας περιπέτειας» (εκδ. Αρτέον). Μια αφήγηση κατάλληλη για το εφηβικό και νεανικό κοινό.

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος

Η Μικρασιατική Καταστρο...

«Άλκη Ζέη, μάτια σαν γαλάζια θάλασσα» της Μαρίζας Ντεκάστρο – Η πολυτάραχη ζωή της

«Άλκη Ζέη, μάτια σαν γαλάζια θάλασσα» της Μαρίζας Ντεκάστρο – Η πολυτάραχη ζωή της

Για το βιβλίο «Άλκη Ζέη, μάτια σαν γαλάζια θάλασσα» της Μαρίζας Ντεκάστρο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Μια βιογραφία της μεγάλης συγγραφέα για να γνωρίσουν τα παιδιά τη ζωή της. 

Γράφει η Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου

...

Τέχνη και Επιστήμη: Η σπίθα της μάθησης σε μικρές ιστορίες για μικρές ηλικίες από τη σειρά «Γιατί ξεχώρισα»

Τέχνη και Επιστήμη: Η σπίθα της μάθησης σε μικρές ιστορίες για μικρές ηλικίες από τη σειρά «Γιατί ξεχώρισα»

Για τη σειρά βιβλίων γνώσεων για μικρά παιδιά «Γιατί ξεχώρισα» (μτφρ. Τατιάνα Γαλάτουλα, εκδ. Διόπτρα). Οι ζωές και τα επιτεύγματα της Μαρί Κιουρί, της Φρίντα Κάλο, του Λεονάρντο ντα Βίντσι και του Άλμπερτ Άινσταϊν σε τέσσερα βιβλία για μικρά παιδιά από 4 ετών. 

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το περίεργο μαξιλάρι» του Μισέλ Φάις (κριτική)  – Πού πάνε τα όνειρα όταν ξυπνάμε;

«Το περίεργο μαξιλάρι» του Μισέλ Φάις (κριτική)  – Πού πάνε τα όνειρα όταν ξυπνάμε;

Για το παραμύθι του Μισέλ Φάις «Το περίεργο μαξιλάρι», σε εικονογράφηση Ντανιέλας Σταματιάδη από τις εκδόσεις Πατάκη. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Γιατί ένας ενήλικας να γράψει ένα λογοτεχνικό κείμενο που θα το εντάξει στ...

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Η ανθολογία του Νικηφόρου Βρεττάκου μαθαίνει στα παιδιά να διαβάζουν ποίηση

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Η ανθολογία του Νικηφόρου Βρεττάκου μαθαίνει στα παιδιά να διαβάζουν ποίηση

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ανατρέχουμε στην «Ανθολογία Ποίησης για παιδιά και νέους» του Νικηφόρου Βρεττάκου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ομάδα 018

Πριν από ακριβώς 45 χρόνια, τον Μάρτιο του 1979, ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος εξ...

Κρις Νέιλορ-Μπαλεστέρος: «Τα παιδιά που διαβάζοντας διασκεδάζουν θα γίνουν αναγνώστες για μια ζωή»

Κρις Νέιλορ-Μπαλεστέρος: «Τα παιδιά που διαβάζοντας διασκεδάζουν θα γίνουν αναγνώστες για μια ζωή»

Με αφορμή την κυκλοφορία της τρίτης ιστορίας με ήρωες τους Φρανκ & Μπερτ και τίτλο «Πικνίκ με μπισκότα» (μτφρ. Λύντη Γαλάτη, εκδ. Διόπτρα) είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα όσο και αποκαλυπτική γραπτή επικοινωνία με τον Βρετανό συγγραφέα και εικονογράφο Κρις Νέιλορ-Μπαλεστέρος. 

Συνέντευξη στην Ε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Η ανθολογία του Νικηφόρου Βρεττάκου μαθαίνει στα παιδιά να διαβάζουν ποίηση

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Η ανθολογία του Νικηφόρου Βρεττάκου μαθαίνει στα παιδιά να διαβάζουν ποίηση

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ανατρέχουμε στην «Ανθολογία Ποίησης για παιδιά και νέους» του Νικηφόρου Βρεττάκου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ομάδα 018

Πριν από ακριβώς 45 χρόνια, τον Μάρτιο του 1979, ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος εξ...

Το Φάντασμα του Κάντερβιλ, του Όσκαρ Ουάιλντ – Ανάγνωσμα για παιδιά που αντέχει στο χρόνο και η θεατρική μεταφορά του

Το Φάντασμα του Κάντερβιλ, του Όσκαρ Ουάιλντ – Ανάγνωσμα για παιδιά που αντέχει στο χρόνο και η θεατρική μεταφορά του

«Το φάντασμα του Κάντερβιλ» του Όσκαρ Ουάιλντ, το ανάγνωσμα που αντέχει στο χρόνο και απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους αλλά και στο ενήλικο κοινό, ανεβαίνει στο θέατρο Βεάκη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Δεγαΐτη και μετάφραση – θεατρική διασκευή Άνδρης Θεοδότου. Η κριτική αποτίμηση της παράστασης και αναγνωστικές προτ...

Κουήρ ορατότητα και αποδοχή σε βιβλία για εφήβους – Πώς (δεν) προωθείται στα σχολεία ο διάλογος για τις έμφυλες ταυτότητες

Κουήρ ορατότητα και αποδοχή σε βιβλία για εφήβους – Πώς (δεν) προωθείται στα σχολεία ο διάλογος για τις έμφυλες ταυτότητες

Με αφορμή τη βίαιη επίθεση σε δύο non-binary άτομα στη Θεσσαλονίκη από νεαρούς πολλοί από τους οποίους είναι ανήλικοι, τίθεται το ερώτημα με ποια εργαλεία προσεγγίζονται στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και ειδικά στα Λύκεια, ζητήματα έμφυλων ταυτοτήτων και τι θέση έχουν βιβλία με κουήρ θεματολογία σε σχο...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ