MariaRousoxatzaki

Η καλή μάγισσα των λέξεων

Συνέντευξη στην Αναστασία Καμβύση

H Μαρία Ρουσοχατζάκη είναι λογοπαθολόγος, απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών με Μεταπτυχιακό στο Τμήμα Παθολογίας του Λόγου στις Η.Π.Α. Έχει συνεργαστεί με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Σχολές, ενώ έχει συμβάλλει στην έρευνα για τις διαταραχές Λόγου στην Ελλάδα και το εξωτερικό με ανακοινώσεις σε συνέδρια, δημοσιεύσεις και εκπομπές και βέβαια διδάσκοντας.

Από το 2005 ασχολείται με τη δημιουργία και έκδοση παιδικών βιβλίων, αξιοποιώντας το υλικό που συγκέντρωσε έχοντας συναντήσει εκατοντάδες μαθητές. Την αναζητήσαμε στο Ηράκλειο Κρήτης, το «ορμητήριό της» την τελευταία εικοσαετία. Αυτές τις μέρες θα τη συναντήσετε στην 8η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης (5-8 Μαΐου 2011). 

Υπήρχε ένα συγκεκριμένο λάκτισμα για να ασχοληθείτε με το εκπαιδευτικό παιδικό βιβλίο;

xtapodiΑσχολούμαι με παιδιά πάνω από 20 χρόνια τώρα. Κυρίως με παιδιά από 2 έως 12 ετών. Τα τελευταία χρόνια όμως με ενδιαφέρει πολύ η περίοδος από τη γέννηση έως τα τρία χρόνια. Η έμφαση του ενδιαφέροντος μου είναι η επικοινωνία και η μαθησιακή διαδικασία. Στα χρόνια της δουλειάς μου είδα ότι τα παιδιά (όλα τα παιδιά και όχι μόνο τα θεωρούμενα ως έχοντα κάποιο πρόβλημα λόγου ή μαθησιακή δυσκολία) έχουν ολοένα και περισσότερα προβλήματα στην αφηγηματική ροή. Τόσο στον προφορικό λόγο όσο και κατά πολύ εντονότερα στο γραπτό. Τα σημερινά παιδιά ακούνε και λένε – αναδιηγούνται πολύ λιγότερα παραμύθια απ’ ότι παλιότερα. Όταν ακούς ένα παραμύθι ξανά και ξανά και στη συνέχεια καλείσαι να το επαναλάβεις, βελτιώνεις σταδιακά την δυνατότητα αφηγηματικής ροής με αρχή – μέση – τέλος. Υπάρχουν διαδικασίες που επιβοηθούν αυτή την κατάκτηση, η οποία από ηλικία σε ηλικία πρέπει να βελτιώνεται. Έτσι ξεκίνησα από τις πιο μικρές ηλικίες που τίθενται οι βάσεις. Τα πρώτα κομμάτια της δουλειάς μου ήταν διασκευές κλασσικών παραμυθιών και μύθων του Αισώπου (πιστεύω στις διαχρονικές δομές) με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να εμπεδωθούν και αναδιηγηθούν εύκολα από μικρά παιδιά (2 ½ - 3 ετών) ή μεγαλύτερα με δυσκολίες αφήγησης.

Ο στόχος είναι να μπορεί το παιδί να κατανοήσει το χρόνο, το χώρο, την εξέλιξη, (πριν, τώρα, μετά, κατόπιν, ύστερα, στη συνέχεια, κλπ. στο τέλος), τους ήρωες, τα γιατί, το αποτέλεσμα και τελικά το συναίσθημα που υπάρχει. Γιατί αν υπάρχει δυσκολία κατανόησης των κύριων μερών μιας αφήγησης, τότε το παιδί δυσκολεύεται να κατανοήσει το συναίσθημα ποιοτικά και ποσοτικά, που ενυπάρχει στην ιστορία. Το λεξιλόγιο που δηλώνει χαρακτήρα, ιδιότητα, συναίσθημα είναι συχνά «επίθετο». Για να κατανοήσει ένα παιδί τα επίθετα πρέπει να είναι «άνετο» στη χρήση ουσιαστικού - ρήματος και απλής δομής πρότασης. Όλα αυτά που ακούγονται «πολλά» υπήρχαν στη διήγηση λαϊκής σοφίας που δίνονται ανά ηλικία στις γειτονιές από γιαγιάδες, θείες. Στα πολύ μικρά παιδιά είχαν έμφαση στο συγκεκριμένο, στην κεντρική ιδέα. Π.χ. «Να ένα περιβόλι κλπ» κι έδειχναν την παλάμη, τα δάχτυλα, αντίστοιχες κινήσεις. Όλα αυτά, όταν εμπεδώνονται προφορικά, περνάνε πιο εύκολα στο γραπτό λόγο των παιδιών, που τόσα προβλήματα και διαταραχές ακούμε τα τελευταία χρόνια, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα. 

meleniosΚάθε βιβλίο εκπαιδεύει με τον τρόπο του. Ποια ήταν για εσάς μερικά από τα σπουδαιότερα βιβλία, βιβλία από τα οποία αισθάνεστε ότι διδαχτήκατε κάτι άνευ διδασκάλου;

Υπάρχει σωρεία βιβλίων που κυκλοφορούν και πουλάει λόγω προνομιακής διακίνησης και προβολής. Δεν προσφέρουν όλα τα βιβλία. Το να διαβάζει κάποιος και να διαβάζει ό,τι να ‘ναι, βελτιώνει την ανάγνωση του; Αρκεί; Δεν σημαίνει ότι απαραίτητα αυτό τον «προχωρεί». Αγαπημένα μου παραμύθια είναι αυτά του Άντερσεν. Ανθρώπινα, με πόνο που υπάρχει στη ζωή, διδακτικά χωρίς να σε συμβουλεύουν, με έντονο συναίσθημα που σε ξυπνά και σε ωριμάζει, με τέλος που δηλώνει κάθαρση και σε κάνει καλύτερο. Θεωρώ χρήσιμους επίσης τους μύθους του Αισώπου. Απλοί, περιεκτικοί, με ήρωες τα ζώα που είναι πάντα αγαπητά στα περισσότερα παιδιά. Αγαπημένοι επίσης ο Ντίκενς και οι αδερφές Μπροντέ… Διαβάζω πολύ. Νομίζω ότι όταν διαβάζεις, δεν νιώθεις ποτέ μόνος. Τώρα που είμαι «μεγάλο παιδί» λατρεύω τον Henry James. 

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ήρωες παραμυθιών; Έχουν συμβολική σημασία για εσάς;

Αγαπημένη μου ηρωίδα ήταν η Σταχτοπούτα όχι μόνο επειδή στο τέλος παίρνει τον πρίγκιπα (μην το υποτιμούμε αυτό… Είναι σημαντικός ο πρίγκιπας, όποιον θεωρούμε εμείς πρίγκιπα, για την ευτυχία μας), αλλά κυρίως επειδή δεν το έβαζε κάτω. Η νεράιδα στη Σταχτοπούτα αντιπροσωπεύει το μυαλό της, που κατέβαζε ιδέες για να σωθεί και το ρολόι σήμαινε το όριο που είναι σημαντικό να έχουμε, να ορίζουμε οι ίδιοι όταν κυνηγάμε ένα στόχο… Μου αρέσουν οι ήρωες που δεν το βάζουν κάτω. Μ’ αρέσει τα παιδιά να μαθαίνουν να αγωνίζονται, να μαθαίνουν ότι στη ζωή υπάρχουν περίοδοι και καταστάσεις που δεν είναι ευχάριστες. Κάθε άλλο. Πρέπει όμως να το παλεύουμε. Οι ήρωες των δικών μου παραμυθιών είναι αυτό: Αγωνιστές που ζορίζονται αλλά το παλεύουν.

karderinaΤι σας έμαθαν τα παιδιά όλο αυτό το διάστημα που ασχολείστε μαζί τους;

Τα παιδιά μάς θυμίζουν ότι το μπίρι μπίρι είναι απαραίτητο. Όσο πιο καλά επικοινωνεί ένα παιδί, όσο πιο νωρίς του κουβεντιάζουμε, τόσο πιο κοντά είμαστε, τόσο πιο πολύ μαθαίνει να μιλά γι’ αυτά που βιώνει, σκέφτεται, νοιώθει. Είναι σημαντικές οι λέξεις. Η σωστή χρήση τους μάς οργανώνει, η λάθος χρήση τους μας αποδιοργανώνει. 

Ως λογοπαθολόγος, ποιες θα λέγατε ότι είναι οι πιο κοινές παθήσεις του λόγου που συναντά κανείς στα ελληνικά σχολεία;

Συχνότατα, τα παιδιά στο σχολείο διαβάζουν και δεν κατανοούν τι διαβάζουν και έχουν πολλά προβλήματα στο γραπτό τους: Φθογγολογικά, ορθογραφικά, λεξιλογίου, γραμματικής, δομής. Συνηθέστερη αιτία δεν είναι οι μαθησιακές διαταραχές, αλλά μαθησιακά κενά. Στο λόγο, προφορικό και γραπτό, γίνεσαι καλύτερος όσο περισσότερο τον εξασκείς. Είναι πρακτική διαδικασία και γνώση. Σαν το ποδήλατο, σαν το ποδόσφαιρο. Μπορεί να έχεις ταλέντο, μπορεί να ξέρεις τη θεωρεία˙ πρέπει να παίξεις και να ξαναπαίξεις. Να προπονηθείς. Ακόμα κι αν δεν έχεις ταλέντο ή σου λείπει λίγο η θεωρεία, ο μόνος τρόπος για να μάθεις και να βελτιωθείς όσο γίνεται, είναι να παίζεις.

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δομινίκη Σάνδη: «Οι άνθρωποι του βιβλίου μοιάζουμε λίγο με τα ξωτικά στο εργαστήρι του Άι Βασίλη»

Δομινίκη Σάνδη: «Οι άνθρωποι του βιβλίου μοιάζουμε λίγο με τα ξωτικά στο εργαστήρι του Άι Βασίλη»

Μικρή ήταν βιβλιοφάγος, διάβαζε μετά μανίας Ρόαλντ Νταλ, Ένιντ Μπλάιτον κι αμέτρητα άλλα βιβλία. Σήμερα βάζει την υπογραφή για να εκδοθούν έως και 100 τίτλοι τη χρονιά για παιδιά και εφήβους ως υπεύθυνη στις εκδόσεις Ψυχογιός. Η Δομινίκη Σάνδη μιλά για το εκδοτικό τοπίο στην Ελλάδα, τις τάσεις, τα δυνατά αλλά και τα...

5 λεπτά με τη Βέρα Πρατικάκη

5 λεπτά με τη Βέρα Πρατικάκη

Πέντε λεπτά με τη Βέρα Πρατικάκη με αφορμή το βιβλίο της «Κι όμως με πειράζει» (εκδ. Ψυχογιός) σε εικονογράφηση Γιάννη Σκουλούδη.

Επιμέλεια: Ελένη Κορόβηλα

Ένας τεράστιος και βαρύθυμος νεροβούβαλος εμφανίζεται από τ...

5 λεπτά με την Ελένη Γεωργοστάθη

5 λεπτά με την Ελένη Γεωργοστάθη

Πέντε λεπτά με την Ελένη Γεωργοστάθη, με αφορμή το βιβλίο της «Τι τρέχει στο Ράδιο Ξεφτέρι;» (εκδ. Ψυχογιός)

Επιμέλεια: Ελένη Κορόβηλα

Με όχημα τη σύλληψη «Τι τρέχει …;» οι ήρωές σας (η Ζωή, η Μάγδα, ο Μάνος) εντοπίζουν μυστήρια και προσπαθούν ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δάχτυλο στη μύτη» της Πάουλα Μερλάν – «Κακές συνήθειες» και πώς κόβονται

«Το δάχτυλο στη μύτη» της Πάουλα Μερλάν – «Κακές συνήθειες» και πώς κόβονται

Για το εικονογραφημένο βιβλίο «Το δάχτυλο στη μύτη» (μτφρ. Χριστίνα Φιλήμονος, εκδ. Carnivora) της Πάουλα Μερλάν. Για να μπει ένα τέλος στις περιπέτειες ενός ανήσυχου δακτύλου σε μια φιλόξενη μύτη.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Συνηθίζουν να τις λένε «κακέ...

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Τι άλλο χρειαζόμαστε, μικροί και μεγάλοι, εκτός από αγάπη; Προτείνουμε πέντε συν ένα εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά, για να διαβαστούν μαζί με τους μεγάλους που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν. 

Επιλογή: Ελένη Κορόβηλα

Στο εικονογραφημένο βι...

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Αγόρι Κορίτσι» της Ελέν Ντιβέρ – Όλα τα φύλα, όλα τα παιδιά

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Αγόρι Κορίτσι» της Ελέν Ντιβέρ – Όλα τα φύλα, όλα τα παιδιά

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Ελέν Ντριβέρ «Αγόρι Κορίτσι» (μτφρ. Κατερίνα Δασκαλάκη) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν. 

Γράφει η Ελένη Κορόβηλα

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Στο εικονογραφημένο βιβλίο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Αγάπη, μόνο: 5+1 βιβλία για παιδιά και εκείνους που τα αγαπάνε

Τι άλλο χρειαζόμαστε, μικροί και μεγάλοι, εκτός από αγάπη; Προτείνουμε πέντε συν ένα εικονογραφημένα βιβλία για μικρά παιδιά, για να διαβαστούν μαζί με τους μεγάλους που τα αγαπάνε και τα φροντίζουν. 

Επιλογή: Ελένη Κορόβηλα

Στο εικονογραφημένο βι...

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

«Γιορτές χωρίς οθόνες»: 85 βιβλία που θα αγαπήσουν τα παιδιά

Μια επιλογή βιβλίων για παιδιά, από μωρά που αρχίζουν να εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους έως προέφηβους που έχουν μπει στο Γυμνάσιο και είναι στο κατώφλι της εφηβείας. Τα βιβλία έχουν επιλεγεί από τη βιβλιοπαραγωγή του 2024. Είναι βιβλία που διευρύνουν τους ορίζοντες των παιδιών, τους προσφέρουν γνώσεις και απαντήσει...

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

25 μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, 25 βιβλία για να ζήσουν τα παιδιά το νόημα των Γιορτών

Κάνοντας αντίστροφη μέτρηση μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων, παρουσιάζουμε μια επιλογή 25 βιβλίων, χριστουγεννιάτικων και αγιοβασιλιάτικων, από τα βιβλία που λάβαμε: Βιβλία για τις Γιορτές για πολύ μικρά και μικρά παιδιά που ανυπομονούν να ανοίξουν τα δώρα τους. 

Επιλογή-παρουσίαση: Ελένη Κορό...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ