psuxogios enas ntais sto sxoleio mas kentriki

Ψυχολογικός, σωματικός, διαδικτυακός εκφοβισμός συγκροτούν ένα δυστοπικό περιβάλλον όπου τα παιδιά ασφυκτιούν και απελπίζονται. Βιβλία όπως το «Ένας νταής στο σχολείο μας» (εκδ. Ψυχογιός) της Αναστασίας Χριστοπούλου συμβάλλουν στην εμπέδωση θετικών συμπεριφορών.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Τα περιστατικά ανάρμοστης και αντικοινωνικής συμπεριφοράς που μπορούμε να τα βάλουμε κάτω από την ομπρέλα του εκφοβισμού, του bullying συνεχώς πληθαίνουν στο σχολείο. Η συντεταγμένη πολιτεία και η εκπαιδευτική κοινότητα αν και κάνουν βήματα αντιμετώπισης του φαινομένου επιδεικνύουν μέχρι τώρα αργά αντανακλαστικά, σε σχέση με τις εξελίξεις, την έκταση όσο και το βάθος του φαινομένου. Οι αλλεπάλληλες και παρατεταμένες κρίσεις σε όλα τα επίπεδα, ήδη από την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, η απαξίωση και παραμέληση της σχολικής κοινότητας, η ραγδαία αλλαγή λαϊκών προτύπων, η άσκηση πολλαπλών μορφών βίας στο κοινωνικό σύνολο και φυσικά η απαξίωση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, οδήγησαν στη διόγκωση των αρνητικών και επιζήμιων συμπεριφορών στο σχολείο – στον τόπο, στην κοινότητα όπου τα παιδιά διαβιούν κάθε μέρα και που εκτός από τόπος μάθησης είναι χώρος κοινωνικοποίησης και ώσμωσης.

Ψυχολογικός, σωματικός, διαδικτυακός εκφοβισμός συγκροτούν ένα δυστοπικό περιβάλλον όπου τα παιδιά ασφυκτιούν και απελπίζονται.

Ατομικά ή ομαδικά, πολλά παιδιά αποφασίζουν να φερθούν βίαια με διάφορους τρόπους. Ψυχολογικός, σωματικός, διαδικτυακός εκφοβισμός συγκροτούν ένα δυστοπικό περιβάλλον όπου τα παιδιά ασφυκτιούν και απελπίζονται. Θύματα και θύτες αυτών των συμπεριφορών είναι τραγικοί πρωταγωνιστές σε μια ιστορία που χρειάζεται επειγόντως αντιμετώπιση, πριν είναι εντελώς αργά. Αποφασιστική και ολιστική αντιμετώπιση που θα περιλαμβάνει δράσεις στην οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία είναι απαραίτητες. Παιδαγωγοί, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στον σχολικό εκφοβισμό, δείχνοντας έμπρακτα ότι παιδεία και τέχνη μπορούν να συνδράμουν αποφασιστικά.

Βιβλία για το bullying, όπως έχει επικρατήσει να αποκαλείται, εκδίδονται πολλά. Αφορούν διάφορες ηλικίες, αλλά αν θέλουμε από νωρίς να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, η επαφή μέσω της λογοτεχνίας και της δραματοποίησης των μικρών μαθητών με το ζήτημα είναι εξόχως καθοριστική για τη διαχείριση των συναισθημάτων, το χτίσιμο της ομάδας, την εμπέδωση θετικών συμπεριφορών, την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.

«Ένας νταής στο σχολείο μας»: Ένα βιβλίο για ένα θυμωμένο αγόρι

Το βιβλίο της Αναστασίας Χριστοπούλου, Ένας νταής στο σχολείο μας (εκδόσεις Ψυχογιός) απευθύνεται σε παιδιά των πρώτων τάξεων του δημοτικού. Η ιστορία αφορά ένα μικρό αγόρι, πολύ θυμωμένο, ποτέ χαρούμενο, πάντα επιθετικό. Ένα αγόρι που έρχεται στο σχολείο με την αγωνία να επιβληθεί έναντι των συμμαθητών και των συμμαθητριών του, να νιώσει ισχυρό κοροϊδεύοντας και μειώνοντας τους άλλους. Φοβίζει, απειλεί, λοιδορεί. Τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την απειλή, αλλά όλο αυτό είναι μάταιο όταν ο καθένας το προσπαθεί μόνος του. Μέχρι που φθάνει το τέλος της εβδομάδας και η τάξη όλη αποφασίζει να αντιμετωπίσει τον νταή. Όλοι μαζί στέκονται με αποφασιστικότητα και επιχειρήματα απέναντι στον απειλητικό συμμαθητή και τότε εκεί μπροστά τους, καθώς αντικρίζουν το φόβο τους, ανακαλύπτουν ότι ο φόβος γίνεται σκιά και ο συμμαθητής τους είναι ένα αγόρι εξίσου φοβισμένο. Η συγγραφέας δίνει μια λύση ευτυχή: η συγγνώμη ακούγεται, η ομάδα δίνει μια δεύτερη ευκαιρία και ο θυμωμένος συμμαθητής μεταλλάσσεται σιγά σιγά σε ένα κανονικό παιδί. Αλλά μόνο γιατί ο ίδιος αποφασίζει να αλλάξει.

Εστιάζει στη σημασία της κοινωνίας του σχολείου, στη σύσταση υγιών συμπεριφορικά ομάδων, που δε θα αφήνουν κανένα μόνο του μπροστά στην απειλή, και με αποφασιστικότητα, ειρηνική αλλά σταθερή και σοβαρή άποψη θα αποσοβούν τον κίνδυνο.

Η Χριστοπούλου αφήνει ωστόσο ανοικτό το τέλος της ιστορίας, καθώς προειδοποιεί ότι το κενό του «νταή» ποτέ δε μένει για πολύ χωρίς αντικαταστάτη, είτε από κάποιο άτομο είτε από κάποια ομάδα «νταήδων». Ωστόσο επιλέγει ευφυώς αφενός να αναδείξει την ατομική ευθύνη, αφετέρου να στρέψει τα «φώτα» στα υπόλοιπα παιδιά. Εστιάζει στη σημασία της κοινωνίας του σχολείου, στη σύσταση υγιών συμπεριφορικά ομάδων, που δε θα αφήνουν κανένα μόνο του μπροστά στην απειλή, και με αποφασιστικότητα, ειρηνική αλλά σταθερή και σοβαρή άποψη θα αποσοβούν τον κίνδυνο. Κανένας μόνος του, είναι η κεντρική ιδέα. Κανένας ανυπεράσπιστος, κανένας στη θέση του άβουλου θεατή και του ανυπεράσπιστου θύματος. Το σχολείο είναι τόπος δημιουργίας, όχι αποδόμησης. Τόπος συναναστροφής και όχι τόπος επικράτησης του ισχυρού. Είναι τόπος εμπέδωσης της μάθησης σε όλα τα πεδία, βιωματικής μάθησης της δημοκρατίας και όχι χώρος βίας.

PSYCHOGIOS DAHS

Στην εικόνα, πώς εκφράστηκαν δημιουργικά μαθητές της Α' Δημοτικού της Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου με αφορμή το βιβλίο της Αναστασίας Χριστοπούλου.

Η εικονογράφηση ως κρίσιμο συγκείμενο

Η συγγραφέας χρησιμοποιεί λόγο απλό. Η ομοιοκαταληξία, όπως και το υφέρπον χιούμορ διευκολύνουν την παρουσίαση του θέματος και συντείνουν στη δραματικότητα της ιστορίας. Παράλληλα, η εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου συστήνει κρίσιμο συγκείμενο και όχι απλώς εικαστικό σχολιασμό. Με τα σχέδια της Ελευθερίου η ιστορία του νταή λειτουργεί σε δύο δραματικά-παραστασιακά επίπεδα: σε αυτό που συμβαίνει στο σχολείο και σε εκείνο που η ψυχή των παιδιών ενδοβάλλει και εικονοποιεί.

Ο Νταής ως πρώτη ύλη στην τάξη για ποικίλες δραματικές προσεγγίσεις και θεατρικά σενάρια, αλλά και για θεατρικό παιχνίδι καταστάσεων στο πλαίσιο της θεατρικής αγωγής, αποτελεί βιβλίο επιλογής, με πολύ θετική ανταπόκριση από το κοινό των μικρών μαθητών.

Έτσι η μορφή του νταή μεταλλάσσεται σε μέγεθος και αγριότητα, η στεναχώρια αποστραγγίζει το χρώμα από τα παιδιά, οι σκιές μεγαλώνουν τον φόβο. Από τη μια πλευρά η Ελευθερίου χρησιμοποιεί ζωντανά χρώματα σε συμπληρωματικές γκάμες και από την άλλη, στο επίπεδο της συναισθηματικής πρόσληψης του εκφοβισμού, χρησιμοποιεί περισσότερο τονικότητες και σέπιες. Το βιβλίο γίνεται θεατρικό περιβάλλον και η παρουσίασή του στην τάξη αποκτά ενδιαφέρον ως προς τα επιτελεστικά επίδικα.

Ένας Νταής στο σχολείο μαςΟ Νταής ως πρώτη ύλη στην τάξη για ποικίλες δραματικές προσεγγίσεις και θεατρικά σενάρια, αλλά και για θεατρικό παιχνίδι καταστάσεων στο πλαίσιο της θεατρικής αγωγής, αποτελεί βιβλίο επιλογής, με πολύ θετική ανταπόκριση από το κοινό των μικρών μαθητών. Οι μαθητές καλούνται να συζητήσουν, να παίξουν στη συνέχεια βιωματικά παιχνίδια και να καθορίσουν τα δικά τους όρια απέναντι στη βία. Το σημαντικότερο όλων, κατανοούν τη σπουδαιότητα της ομάδας, της σύμπνοιας και της συμπερίληψης.

Κάθε μέρα σε κάθε σχολείο κάποιο παιδί υποκρίνεται ότι πονάει η κοιλιά του ή ότι ζαλίζεται για να μην πάει στο μάθημα. Ενίοτε αποφεύγει τις τουαλέτες, αναγκάζεται να δίνει το φαγητό του, υπομένει κοροϊδίες και αποκλεισμό. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι για αυτό, οι πρώτες τάξεις του σχολείου αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα στην αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Σε αυτό τον αγώνα τα βιβλία και το θέατρο, η τέχνη και τα γράμματα, μπορούν στο σχολείο να μην είναι κενά περιεχομένου, αλλά όπλα πρώτης γραμμής.


 * Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΡΑΠΤΟΥ είναι θεατρολόγος-εκπαιδευτικός και κριτικός θεάτρου.

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν ξεχνώ την Κύπρο… Πεζά και ποιήματα για παιδιά και εφήβους» σε επιμέλεια των Κώστα Κατσώνη & Τασούλας Τσιλιμένη (κριτική)

«Δεν ξεχνώ την Κύπρο… Πεζά και ποιήματα για παιδιά και εφήβους» σε επιμέλεια των Κώστα Κατσώνη & Τασούλας Τσιλιμένη (κριτική)

Για την ανθολογία ποιημάτων και πεζών «Δεν ξεχνώ την Κύπρο… Πεζά και ποιήματα για παιδιά και εφήβους» των  Κώστα Κατσώνη & Τασούλας Τσιλιμένη (επιμέλεια) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνοεκδοτική. 

Γράφει ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος

...
«13 παραμύθια που μου έλεγε η Αρβανίτισσα γιαγιά μου για να κοιμηθώ» της Κατερίνας Τσούμπα – «Και ζήσαν αυτοί καλά και μεις καλύτερα»

«13 παραμύθια που μου έλεγε η Αρβανίτισσα γιαγιά μου για να κοιμηθώ» της Κατερίνας Τσούμπα – «Και ζήσαν αυτοί καλά και μεις καλύτερα»

Για τη συλλογή παραμυθιών «13 παραμύθια που μου έλεγε η Αρβανίτισσα γιαγιά μου για να κοιμηθώ» της Κατερίνας Τσούμπα σε εικονογράφηση Αμάντας Γκαλάλ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φουρφούρι. «Δείγματα καλού ελληνικού, δημώδους «γκοθ», με μια αίσθηση που σε κάνει να θες να τυλιχθείς καλά με τα στρωσίδια και ανα...

«Μα πού πήγε το φεγγάρι;» του Γιώργη Χριστοδούλου - Μουσικό βιβλίο για παιδιά που ανεβάζει ψηλά τον πήχη

«Μα πού πήγε το φεγγάρι;» του Γιώργη Χριστοδούλου - Μουσικό βιβλίο για παιδιά που ανεβάζει ψηλά τον πήχη

Για το μουσικό παραμύθι «Μα πού πήγε το φεγγάρι;» του Γιώργη Χριστοδούλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Φουρφούρι. Ένα βιβλίο για παιδιά από 3 ετών που συνοδεύεται από δέκα τραγούδια-νανουρίσματα τα οποία ερμηνεύουν γνωστοί καλλιτέχνες. 

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Με αγάπη...» στους δασκάλους των παιδιών: Τέσσερα βιβλία για το τέλος της σχολικής χρονιάς

«Με αγάπη...» στους δασκάλους των παιδιών: Τέσσερα βιβλία για το τέλος της σχολικής χρονιάς

Τώρα που το σχολείο τελειώνει και οι διακοπές του καλοκαιριού ξεκινούν, τέσσερις βιβλιοπροτάσεις αφιερωμένες «με αγάπη...» στη μοναδική σχέση των μικρών μαθητών με τους δασκάλους τους.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Η σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος τη...

Λίντια Μπράνκοβιτς: «Όποιος διαβάσει τα βιβλία μου θέλω να νιώσει ότι κάθε συναίσθημα είναι καλοδεχούμενο»

Λίντια Μπράνκοβιτς: «Όποιος διαβάσει τα βιβλία μου θέλω να νιώσει ότι κάθε συναίσθημα είναι καλοδεχούμενο»

«Mεγάλωσα με τη νουθεσία ότι «δεν είναι ωραίο για ένα κορίτσι να θυμώνει». Αυτό, φυσικά, δεν ήταν καθόλου καλό για την ψυχική μου υγεία, ούτε για την υγεία μου γενικά. Έπρεπε να ξεμάθω αυτή την αρχή για να μη βλέπω τον θυμό ως κάτι κακό. Και όταν το κατάφερα, ένιωσα πολύ καλύτερα ψυχικά» μας είπε η Γερμανίδα συγγραφ...

«Και ζήσαμε καλύτερα» της Ελένης Ανδρεάδη – Μιλώντας στα παιδιά για το κλίμα μέσα από κλασικά παραμύθια

«Και ζήσαμε καλύτερα» της Ελένης Ανδρεάδη – Μιλώντας στα παιδιά για το κλίμα μέσα από κλασικά παραμύθια

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη «Και ζήσαμε καλύτερα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση Μαίρης Καλαμπαλίκα.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου 

Λίγα λόγια για το βιβλίο ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Με αγάπη...» στους δασκάλους των παιδιών: Τέσσερα βιβλία για το τέλος της σχολικής χρονιάς

«Με αγάπη...» στους δασκάλους των παιδιών: Τέσσερα βιβλία για το τέλος της σχολικής χρονιάς

Τώρα που το σχολείο τελειώνει και οι διακοπές του καλοκαιριού ξεκινούν, τέσσερις βιβλιοπροτάσεις αφιερωμένες «με αγάπη...» στη μοναδική σχέση των μικρών μαθητών με τους δασκάλους τους.

Γράφει η Ελευθερία Ράπτου

Η σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος τη...

Φαινόμενο «BookTok»: Πώς επηρεάζει τη λογοτεχνία και κατά πόσο δημιουργεί αναγνώστες η πιο ισχυρή διαδικτυακή τάση για το βιβλίο

Φαινόμενο «BookTok»: Πώς επηρεάζει τη λογοτεχνία και κατά πόσο δημιουργεί αναγνώστες η πιο ισχυρή διαδικτυακή τάση για το βιβλίο

Τι είναι το φαινόμενο του «BookTok»; Ποια βιβλία αναδεικνύονται μέσω αυτού και ποια είναι η επίδρασή του στη λογοτεχνία; Κάποιες σκέψεις σχετικά με την κυρίαρχη διαδικτυακή τάση που επηρεάζει τις αναγνωστικές συνήθειες.

Γράφει η Φανή Χατζή 

Γιατί ...

Κλασική λογοτεχνία σε μοντέρνες διασκευές για παιδιά: Από τη Χάιντι στον Τομ Σόγιερ, επτά βιβλία για τις πρώτες αναγνωστικές βουτιές

Κλασική λογοτεχνία σε μοντέρνες διασκευές για παιδιά: Από τη Χάιντι στον Τομ Σόγιερ, επτά βιβλία για τις πρώτες αναγνωστικές βουτιές

Μια επιλογή μοντέρων διασκευών για παιδιά έργων της κλασικής λογοτεχνίας. Από τη Χάιντι στον Τομ Σόγιερ, κι από τον Ασπροδόντη στον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα, καθώς πλησιάζουν οι διακοπές των παιδιών, επτά προτάσεις για αναγνωστικές βουτιές που θα τις χαρούν τα παιδιά του Δημοτικού. Κεντρική εικόνα: Από την εικονογράφ...

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ