«Tο τελευταίο πάρτι» της Κλερ Μάκιντος – Αστυνομικό θρίλερ για νέους

Το πάρτι στην άκρη της ουαλικής λίμνης Χλιν Ντριχ, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, θα έχει τραγικό τέλος για τον οικοδεσπότη Ρις Λόιντ, που διανύει την τέταρτη δεκαετία της λαμπερής ζωής του. Ο αστέρας της μουσικής σκηνής θα βρεθεί νεκρός μέσα στο νερό με πληγωμένο πρόσωπο ενώ η τέλεση του εθίμου της βουτιάς στα παγωμένα νερά της λίμνης από τους κατοίκους της γειτονικής πολίχνης Κουμ Κόιντ και τους καλεσμένους του, στο παραλίμνιο θέρετρο, θα μείνει στη μνήμη τους για πάντα. Τα μυστικά όλων δεν θα αργήσουν να αποκαλυφθούν. Προσοχή: το πάρτι δεν είναι για ανήλικους, αν και αρκετοί έφηβοι μπόρεσαν να συμμετάσχουν εκείνη την ξέφρενη βραδιά… Όσο για τους αναγνώστες αυτού του βιβλίου, καλό θα ήταν να έχουν την ωριμότητα να αντιμετωπίσoυν τις αλήθειες του βιβλίου. Για αυτό θα συνιστούσαμε να έχουν διαβεί ή να βρίσκονται στο κατώφλι των 18 χρόνων.

Η Ουαλή αστυφύλακας Φιον Μόργκαν και ο Άγγλος συνάδελφός της Λίο Μπρέιντι αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν την υπόθεση. Η δική τους σχέση είναι επίσης περιπλεγμένη. Οι ζωές τους είναι ένα κουβάρι από στοιχήματα και απογοητεύσεις. Όπως και κάθε τι άλλο στην εσωστρεφή ουαλική επαρχία, όπου η λίμνη ηγεμονεύει και όλα βρίσκονται στο όριο. Στο γεωγραφικό όριο μεταξύ Αγγλίας και Ουαλίας βρίσκεται ο τόπος της ιστορίας και του εγκλήματος, στο όριο μεταξύ εφηβείας και ενηλικίωσης βρίσκονται αρκετοί από τους χαρακτήρες του βιβλίου, στο όριο μεταξύ της αλήθειας και του ψεύδους, του σωστού και του λάθους, της μνήμης ή της λήθης, της απόφασης ή της αναβολής κινούνται εξάλλου όλοι οι χαρακτήρες της ιστορίας.

Η Κλερ Μάκιντος, η βραβευμένη συγγραφέας που υπογράφει Το Τελευταίο Πάρτι (εκδόσεις Μεταίχμιο) έχει εργαστεί για δώδεκα χρόνια ως αστυνομικός, προτού δοκιμάσει και πετύχει στη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων. Με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα εγκαινιάζει την πρώτη της σειρά, με πρωταγωνίστρια την αστυφύλακα Φιον Μόργκαν.

Η πένα της Μάκιντος είναι βουτηγμένη στη noir ατμόσφαιρα. Οι χαρακτήρες, η πλοκή, η περιγραφή του χώρου, οι ενδυματολογικές, σημειολογικές λεπτομέρειες, τα χωροχρονικά flash-backs, η εναλλαγή των συγκρούσεων με τις περιόδους φαινομενικής γραμμικής εξέλιξης είναι όλα παρόντα. Η πρότερη αστυνομική εμπειρία επιτρέπει στη συγγραφέα να αναδείξει την αθέατη πλευρά των προσώπων, τα κίνητρα, τις επιθυμίες, τις ροπές, χωρίς αχρείαστες περιπλοκές και μελοδραματισμούς. Το συναίσθημα και η λογική, η σωματική διάσταση, η σαρκική επιθυμία, είναι όλα εδώ, συνδυάζονται σε αρμονικές αναλογίες, και προσφέρονται στον αναγνώστη με τρόπο άμεσο, αλλά όχι ωμό. Καθημερινοί, πραγματικοί διάλογοι, με την απαραίτητη δόση βωμολοχίας ή καλύτερα ρεαλιστικής ομιλίας, συνδυάζονται με κομμάτια ιμπρεσιονιστικής ομιλίας και αστείας ή, καλύτερα, σαρκαστικής χροιάς. Η μετάφραση της Μαρίας-Νεφέλης Ταμία μεταφέρει στη ελληνική έκδοση αυτούσια το νευρώδες στυλ, το τέμπο, ενίοτε και το χιούμορ του πρωτότυπου.

Η Clare Mackintosh είναι η πολυβραβευµένη συγγραφέας των µπεστ σέλερ Σ’ άφησα, Σε είδα και Ξέχασέ µε. Εργάστηκε ως αστυνοµικός για δώδεκα χρόνια πριν καθιερωθεί ως µία από τις πιο επιτυχηµένες σύγχρονες συγγραφείς αστυνοµικών µυθιστορηµάτων. Τα βιβλία της έχουν ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 2 εκατοµµύρια αντίτυπα παγκοσµίως και έχουν µεταφραστεί σε περισσότερες από 35 γλώσσες.

Σε αυτή την υπόθεση φόνου, τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Οι εντυπώσεις είναι εκεί για να ανατραπούν μέχρι το τέλος. Η λύτρωση των προσώπων, ατομική και συλλογική, έχει κόστος, έχει αυτογνωσία και αυτοκριτική. Αλλά η Μάκιντος δεν αρνείται την εξιλέωση. Την προσφέρει στο τέλος, μαζί με τη λύση του μυστηρίου, μαζί με την επίγνωση και την ανάληψη ευθύνης.

Το ύφος της Μάκιντος συνδυάζει την αμεσότητα της in your face προσέγγισης και συγχρόνως απηχεί την προσεγμένη επιτήδευση της Αγκάθα Κρίστι.

Σε πρώτο πλάνο λοιπόν βρίσκεται ο φόνος του τραγουδιστή Ρις Λόιντ. Γύρω από τον Λόιντ περιδινίζονται τα πρόσωπα. Η γυναίκα του Γιάσμιν και η μητέρα του Γκλίνις, οι δίδυμες κόρες του και οι φίλοι τους, η Σέρεν, η μικρή αδελφή -κατά δεκαέξι σχεδόν χρόνια- της Φιον, γνωστοί και άσπονδοι φίλοι, συνεργάτες και εργαζόμενοι, πρώην σύζυγοι, μια ολόκληρη μικροκοινωνία, που συνδέεται με δεσμούς ιδιοτέλειας, αλλά και αγάπης (όπως τουλάχιστον την εννοεί ο καθένας). Ακόμα και οι νεκροί έχουν μερίδιο στην ιστορία, καθώς ο πατέρας της Φιον και ο πατέρας του Ρις, «παρίστανται» και αυτοί στο περίπλοκο δράμα γύρω από τον φόνο. Το ύφος της Μάκιντος συνδυάζει την αμεσότητα της in your face προσέγγισης και συγχρόνως απηχεί την προσεγμένη επιτήδευση της Αγκάθα Κρίστι. Σκηνές από το νεκροτομείο, εναλλάσσονται με συζητήσεις στις κουζίνες των μικροαστικών ουαλικών σπιτιών, κρυφές ιστορίες έρχονται στο προσκήνιο, και τα ελατήρια των πράξεων αποκαλύπτονται στο τέλος. Η διαδικασία της εξιλέωσης ολοκληρώνεται σταδιακά στο μυθιστόρημα.

Το Τελευταίο Πάρτι είναι και μια ωδή στη χαμένη εφηβεία, ένας απροσδόκητος οδηγός επιβίωσης για τους νέους ενήλικες που διαβαίνοντας το κατώφλι των 18, καλούνται να αυτενεργούν σε όλα τα επίπεδα και να προχωρήσουν χωρίς να είναι δέσμιοι των τραυμάτων τους.

Και εκεί που ο αναγνώστης περιμένει να μάθει τη συμβατική αλήθεια, οι πράξεις του παρελθόντος έρχονται να ενισχύσουν την ενοχή του θύματος και τη συλλογική ευθύνη. Μια πράξη βιασμού ανήλικης, μια σειρά από αποπλανήσεις, διακίνηση ναρκωτικών μεταξύ ανηλίκων, μια κρυφή εγκυμοσύνη, ακούσια παραμέληση ανηλίκων και εκούσιο πατρονάρισμα άγουρων φιλοδοξιών και πολλά άλλα ταράσσουν το συμβατικό φαίνεσθαι. Η αποκάλυψή τους δίνει τη λύση και την ελπίδα για ισορροπία στο μέλλον. Ιδίως το θέμα του βιασμού ανηλίκου και η εμπρόθετη συγκάλυψη, όπως και η εγκυμοσύνη σε εφηβική ηλικία, οι οικογενειακές ανισορροπίες, αλλά και οι φιλοδοξίες των γονέων που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα των παιδιών τους είναι ζητήματα που τελικά ηγεμονεύουν στην ιστορία. Έτσι, από ένα κλασικό αστυνομικό θρίλερ, η ιστορία αποκτά διαστάσεις κοινωνιολογικές, παιδευτικές, ψυχολογικές, ενίοτε υπαρκτικές και πολιτισμικές. Και το κυριότερο, η Μάκιντος διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι τα ανήλικα θύματα οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης χρειάζονται ολιστική φροντίδα, ενίσχυση, και κυρίως αποενοχοποίηση (αφού συχνότατα συμβαίνει το αντίθετο είτε από τον περίγυρο, είτε στις αίθουσες ανακρίσεως και δικαστηρίων).

Από αυτή την οπτική Το Τελευταίο Πάρτι είναι και μια ωδή στη χαμένη εφηβεία, ένας απροσδόκητος οδηγός επιβίωσης για τους νέους ενήλικες που διαβαίνοντας το κατώφλι των δεκαοκτώ, καλούνται να αυτενεργούν σε όλα τα επίπεδα και να προχωρήσουν χωρίς να είναι δέσμιοι των τραυμάτων τους. Είναι όμως και μια προσπάθεια αφύπνισης για εκείνους τους γονείς που δε θέλουν να δουν τις αδυναμίες των παιδιών τους, αδυναμίες και σφάλματα που μπορούν να έχουν κόστος σε άλλα παιδιά, αν όχι μόνο στα ίδια. Το Τελευταίο Πάρτι λειτουργεί ως ένα καθρέφτης κάθε μικροκοινωνίας, που αποκαλύπτει όσα δεν θέλουν να δουν ή αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν με θάρρος όσοι την συγκροτούν.

Το μυθιστόρημα από βαθύ noir, γίνεται και ένας παράδοξος οδηγός αισιοδοξίας, καθώς επιτρέπει να διαφανεί η ελπίδα, ιδίως όταν η αυτογνωσία και η συγχώρεση μπορέσουν να εκφραστούν. Κυρίως δε, όταν μπορέσει να δράσει η επουλωτική δύναμη της αγάπης, όπως λέει και η Έλεν η μητέρα της Φιον. Γιατί η αγάπη δεν είναι μαγικό ελιξίριο, αλλά συνεχής άσκηση καλοσύνης. Ακόμα και αν αυτή έχει τις «σκοτεινιές» της…

*Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΡΑΠΤΟΥ είναι θεατρολόγος-εκπαιδευτικός και κριτικός θεάτρου.