Για το μυθιστόρημα για εφήβους «Οδός Τρόμου: Ο θάνατος της μαζορέτας» (μτφρ. Ειρηνη Παΐδούση) του Ρ.Λ. Στάιν που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ανταγωνισμοί και ασφυκτικά πλαίσια στην πιο κρίσιμη ηλικία των εφήβων, στο τέλος του λυκείου, και ταυτόχρονα κριτική στο εκπαιδευτικό σύστημα και στον πρωταθλητισμό που οι γονείς ωθούν τα παιδιά τους.
Γράφει η Ελευθερία Ράπτου
Οδός Τρόμου: Ο θάνατος της μαζορέτας
Η όμορφη έφηβη Γκρέτσεν Πέιτζ μόλις έκανε μετεγγραφή από το παλιό της σχολείο της μικρής πόλης Σαβάνα Μιλς, στο λύκειο της πολύ μεγαλύτερης πόλης Σέιντισαϊντ. Αφήνει πίσω της το δύσκολο παρελθόν με τον τραυματικό χωρισμό των γονιών της και ανυπομονεί να κάνει μια καινούρια αρχή. Ταλαντούχα μαζορέτα καθώς είναι, φιλοδοξεί να μετάσχει στη φημισμένη ομάδα του Σέιντισαϊντ. Ωστόσο ήδη από την αρχή κάνει πιο πολλού εχθρούς παρά φίλους, καθώς ανταγωνίζεται για τη μοναδική θέση στην ομάδα, την πλούσια, κακομαθημένη και εξίσου εντυπωσιακή Ντέβρα Ντάλμπι, γόνο της πιο ευκατάστατης οικογένειας στην πόλη, η οποία δεν έχει μάθει να απορρίπτεται για κανέναν λόγο. Με κέντρο το δίπολο της εχθρότητας, οι σχολικές συνομωσίες, τα πάθη, οι έρωτες και τα απύθμενα μίση διαπλέκονται, συνθέτοντας ένα επικίνδυνα εκρηκτικό σκηνικό. Στο ανταγωνιστικό πλαίσιο εντός του οποίου στήνονται οι σχολικές διαπροσωπικές σχέσεις, ενός μοντέλου που προκρίνει τη διάκριση με κάθε τρόπο ώστε ο «νικητής» να αποκτήσει προνόμια και μια καλή υποτροφία σε πανεπιστημιακή σχολή, αγόρια και κορίτσια είναι παίκτες στο φονικό παιχνίδι, όπου τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και κανένας δεν είναι ό,τι δηλώνει.
Ο Στάιν δεν απαλλάσσει τους ανήλικους πρωταγωνιστές της ιστορίας από τις ευθύνες τους˙υποδεικνύει όμως σε δεύτερη ανάγνωση, ότι συμπεριφορές και αντιδράσεις εκκινούν από τις σχέσεις των παιδιών με τους σημαντικούς ενήλικες της ζωής τους
Ο Ρ.Λ. Στάιν υπογράφει ακόμα ένα βιβλίο της σειράς Οδός Τρόμου με τον τίτλο Οδός Τρόμου: Ο θάνατος της μαζορέτας, που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Η προσεγμένη μετάφραση είναι της Ειρήνης Παϊδούση. Ο Στάιν, στο εφηβικό θρίλερ που συνθέτει με υψηλή τεχνική και οξεία ματιά στον εφηβικό ψυχισμό, οι σχέσεις των ενηλίκων (είτε πρόκειται για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς, τους γείτονες κ.λπ.), αναδεικνύονται σε καταλύτες της εφηβικής συμπεριφοράς. Ο Στάιν δεν απαλλάσσει τους ανήλικους πρωταγωνιστές της ιστορίας από τις ευθύνες τους˙υποδεικνύει όμως σε δεύτερη ανάγνωση, ότι συμπεριφορές και αντιδράσεις εκκινούν από τις σχέσεις των παιδιών με τους σημαντικούς ενήλικες της ζωής τους, και ότι κανείς δεν είναι άμοιρος ευθύνης όταν τα παιδιά δοκιμάζονται τόσο πολύ σε μια περίοδο της ζωής τους που θα μορφοποιήσει και την ενήλικη προσωπικότητά τους. Με γλώσσα νευρώδη, έντονη διαλογικότητα, ρυθμό συγκοπτόμενο και γοργό, προσοχή στις λεπτομέρειες (όπως οι περιγραφές για τα ρούχα, τα παπούτσια, τα αρώματα, τα αντικείμενα κ.λπ.), το χρονικό της φονικής συμπεριφοράς στη σχολική κοινότητα, των ένοχων μυστικών και μιας λύτρωσης που όμως παραμένει μετέωρη (καθώς ο συγγραφέας επιλέγει να αφήσει ανοικτό το τέλος, ως υπόσχεση για το επόμενο βιβλίο της σειράς) παίρνει τη μορφή ενός καλοδουλεμένου σεναρίου, που ικανοποιεί τον αναγνώστη όσο και τον θεατή. Εξάλλου βιβλία της σειράς έχουν ήδη γίνει ταινίες για λογαριασμό του Netflix, σημειώνοντας υψηλή θέαση και μεγάλη επιτυχία στις αντίστοιχες ηλικίες.
Ο Θάνατος της Μαζορέτας, όπως και τα προηγούμενα μυθιστορήματα της σειράς, εισάγουν τους εφήβους στον κόσμο της αστυνομικής λογοτεχνίας, απολαυστικά, εθιστικά.
Ο Στάιν ασκεί παραλλήλως κριτική στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος που βρίσκεται σε θερμό, χωρίς όρους, εναγκαλισμό με τον ιδιωτικό τομέα και την αναπόφευκτη οικονομική εξάρτηση. Δεν περνά χωρίς σχολιασμό το γεγονός ότι αντί της παραγωγικής άμιλλας μεταξύ των μαθητών, προάγεται εντέλει ο σκληρός ανταγωνισμός, αυτός που αντιμετωπίζει την πρόοδο και την πανεπιστημιακή φοίτηση ως τρόπαια και όχι ως δημόσιο αγαθό και κοινωνικό δικαίωμα. Αφήνει επίσης να διαφανούν οι προβληματικές σχέσεις γονέων και παιδιών, πολλές από τις οποίες αν και φαίνονται λειτουργικές είναι ουσιαστικά διαβρωτικές. Εξετάζει τον σχολικό μικρόκοσμο, την εφηβική συμπεριφορά, αλλά και τα κοινωνικά πλαίσια εντός τον οποίων καλλιεργούνται οι χαρακτήρες και ενισχύονται συμπεριφορές. Στο βιβλίο του υποφώσκει η κοινωνιολογική και πολιτισμική ανάλυση της αμερικανικής κοινωνίας, της σύγχρονης εξελισσόμενης τεχνολογικής κοινωνίας, στην οποία το να είναι κανείς παιδί και έφηβος αποτελεί πραγματικό άθλο, καθώς μπορεί ένα παιδί να τα έχει «όλα», εντούτοις τελικά να μην αισθάνεται αγαπητό και καταξιωμένο σε τίποτα.
Ο Θάνατος της Μαζορέτας, όπως και τα προηγούμενα μυθιστορήματα της σειράς, εισάγουν τους εφήβους στον κόσμο της αστυνομικής λογοτεχνίας, απολαυστικά, εθιστικά.
*Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΡΑΠΤΟΥ είναι θεατρολόγος-εκπαιδευτικός, κριτικός θεάτρου και βιβλίου.
